Η εντύπωση πως με τον σχηματισμό της λεγόμενης «Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας», υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, στις 24 Ιουλίου 1974, η χώρα έμπαινε σε μια νέα πορεία, προς μια πραγματική, σύγχρονη δημοκρατία, ενισχυόταν και από τη σύνθεσή της.
Μπορεί, όντως, όπως είχε παρατηρήσει εύστοχα ο Αναστάσιος Πεπονής, να απείχε από τον χαρακτήρα ενός οικουμενικού σχήματος, αφού δε μετείχαν ούτε εκπρόσωποι της παραδοσιακής Αριστεράς, αλλά και των οργανωμένων εκφράσεων της Κεντροαριστεράς, αλλά η συμμετοχή προβεβλημένων αντιστασιακών, χωρίς προηγούμενη πολιτική δράση, κάτι έδειχνε.
Πλάι σε κορυφαία στελέχη της παλιάς ΕΡΕ, στενούς, έμπιστους συνεργάτες του πρωθυπουργού (Αβέρωφ, Ράλλης, Γκίκας, Τσάτσος, Παπακωνσταντίνου κ.λπ.), σε καίρια πόστα, συνυπήρχαν επίσης προβεβλημένα στελέχη του προδικτατορικού Κέντρου, με επικεφαλής τον Γεώργιο Μαύρο, που ανέλαβε αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών, όπως και η «γενιά της αντίστασης».
Χωρίς, όπως προαναφέρθηκε, παρελθόν προηγούμενης πολιτικής δράσης, στρατεύτηκαν στον αντιδικτατορικό αγώνα πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα σε διώξεις, φυλακίσεις, εξορίες κ.λπ.
Η παρουσία εκπροσώπων, προερχόμενων από την αντιδικτατορική αντίσταση, ήταν εμφαντική στο κυβερνητικό σχήμα. Ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου υπουργός Οικονομικών, ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης Δημοσίων Έργων, ο Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς Βιομηχανίας, πλαισιώνονταν και από το νεότερο μέλος εκείνης της κυβέρνησης, τον τότε 28χρονο Κωνσταντίνο Αλαβάνο, που ανέλαβε υφυπουργός Δημοσίων Εργων, αλλά και τον καθηγητή Δημήτρη Τσάτσο, που ορίστηκε υφυπουργός Παιδείας.
Την αίσθηση μιας πραγματικής αλλαγής, μιας πραγματικής μεταπολίτευσης, έδιναν και τα νομοθετικά διατάγματα, ελλείψει Βουλής, της κυβέρνησης.
Πέρα από την άμεση παροχή αμνηστίας και αποφυλάκιση όλων των πολιτικών κρατούμενων και εκτοπισμένων, την κατάργηση των διορισμένων από το καθεστώς προσώπων, σε όλο το φάσμα της δημόσιας ζωής, στο πλαίσιο αποκατάστασης της δημοκρατικής νομιμότητας, τέθηκε τέρμα και στο θεσμικό πλαίσιο, με την επαναφορά των διατάξεων του Συντάγματος του 1952, που ίσχυε ως τις 20 Απριλίου 1967, εκτός εκείνων που αναφέρονταν στη μορφή του πολιτεύματος, η επίλυση του οποίου παραπέμφθηκε στη λαϊκή κρίση, με τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Κορυφαία στιγμή, στο νομοθετικό πεδίο, ήταν το Νομοθετικό Διάταγμα 519/74, για την επαναλειτουργία κομμάτων, με το οποίο, αν και δεν αναφερόταν ρητά, ερμηνευτικά συναγόταν ότι επιτρεπόταν πια και η νόμιμη λειτουργία του ΚΚΕ, ή οποιουδήποτε σχήματος πρέσβευε την κομμουνιστική ιδεολογία.
Έτσι, πέρα από τον Ανδρέα Παπανδρέου που επέστρεψε στην Ελλάδα, μαζί με τους συνεργάτες-συναγωνιστές του, με τη διάλυση του ΠΑΚ, αφού εκπληρώθηκε ο σκοπός της ίδρυσής του, η επάνοδος της δημοκρατίας στην Ελλάδα, επέστρεψε και η ηγεσία του ΚΚΕ, όπως και όλοι οι εξόριστοι, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Αλέκος Παναγούλης, η Μελίνα Μερκούρη.
Η επανακυκλοφορία του «Ριζοσπάστη» επικύρωνε τη νέα κατάσταση.