Βασίλης Δημ. Χασιώτης
Αρθρογραφώντας από την ίδια αυτή ιστοσελίδα κατά το παρελθόν, για θέματα που αφορούν την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν έπαυα να επισημαίνω ό,τι ήταν ορατό δια γυμνού οφθαλμού και μάλιστα από απόσταση.
Ότι δηλαδή, η «Ενωμένη» Ευρώπη μόνο «Ενωμένη» δεν είναι, ότι η συλλογική ευρωπαϊκή ηγεσία και οι εθνικές πολιτικές ηγεσίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δικαιολογούσαν κάθε αναφορά που γίνονταν για να επισημάνει την ανυπαρξία τους, μιλώντας για «κενό ηγεσίας», ότι το ίδιο «κενό» παρατηρείται και στην ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας εντός των συνόρων της, ότι η «Ενωμένη» Ευρώπη είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη στις μείζονες διεθνείς εξελίξεις και ουσιαστικά δεν αποτελεί παρά ένα ενεργούμενο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, ανύπαρκτη ακόμα και σε ζητήματα που αφορούν την ίδια την ασφάλειά της, κ.λπ.
Ο πόλεμος τον οποίο η διοίκηση Τζο Μπάιντεν υπέθαλψε με την Ρωσία δι’ αντιπροσώπου, την Ουκρανία, και η φανατική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σ’ αυτόν οικονομικά και στρατιωτικά, αποτέλεσε την θρυαλλίδα των καθοριστικών αρνητικών εξελίξεων για την ίδια.
Ο προφανής στόχος των ΗΠΑ, ήταν τόσο η Ρωσία, όσο όμως και η αποστέρηση από την Ευρώπη μιας φθηνής πηγής ενέργειας για την οικονομία της, πάνω στην οποία στήριξε σε μεγάλο βαθμό τις θετικές της οικονομικές επιδόσεις, και να την υποχρεώσει να προμηθεύεται αμερικανό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, έστω και σε τιμές δύο και τρείς φορές πιο ακριβές.
Το «επιχείρημα» που κατά κόρον προβλήθηκε εδώ στην Ευρώπη, ότι ήταν «λάθος» η «εξάρτησή» της από την Ρωσία στον ενεργειακό τομέα, είναι τουλάχιστον για γέλια. Από πότε η προσπάθεια μιας οικονομίας να ανεύρει και εν τέλει επιλέξει τις πλέον συμφέρουσες πηγές πρώτων υλών για την παραγωγή της, αυτό αποτελεί «λάθος» ή «παραλογισμό»; Ή μήπως η Δύση συλλογικά, τις παγκόσμιες πηγές πρώτων υλών, τις αναζητά με γνώμονα την προσήλωση των κυβερνήσεων των χωρών στο Διεθνές Δίκαιο ή το Δίκαιο γενικότερα, στις οποίες χώρες βρίσκονται οι πρώτες αυτές ύλες;
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη, η οποία άλλωστε στο σύνολό της σχεδόν είναι ενταγμένη στο ΝΑΤΟ, γνώριζε και το γνωρίζει, ότι ουδένα κίνδυνο διέτρεχε ή διατρέχει να υποστεί στρατιωτική επίθεση από τη Ρωσία, εκτός βέβαια αν η ίδια προκαλέσει μια τέτοια εξέλιξη. Η ασφάλειά της κατ’ ουδένα τρόπο απειλούνταν ή απειλείται στρατιωτικά από την Ρωσία. Αυτό το γνώριζε (και το γνωρίζει) και η Ρωσία. Ότι δηλαδή, όσο ισχυρό και αν θεωρεί τον εαυτό της στρατιωτικά, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το ΝΑΤΟ (και επομένως την Ευρωπαϊκή Ένωση) και να κερδίσει έναν πόλεμο μαζί της, πολύ δε περισσότερο, να κάνει χρήση του πυρηνικού της οπλοστασίου, εφόσον βεβαίως η άλλη πλευρά δεν διαπράξει το μέγιστο έγκλημα να απειλήσει την ίδια την ύπαρξη της Ρωσίας, πράγμα που ασφαλώς ισχύει και αντιστρόφως.
Μόνο ένας παρανοϊκός Ρώσος ηγέτης θα μπορούσε να σκεφτεί κάτι τέτοιο. Και ο νυν Ρώσος ηγέτης, μπορεί να τον χαρακτηρίζει ο καθένας όπως θέλει, όμως, παρανοϊκό αναφορικά με το ζήτημα αυτό, δεν μπορείς με τίποτα να τον πεις. Αντίθετα, μπορείς να το πεις για εκείνες τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, που φαντασιώνονται έναν τέτοιο κίνδυνο, προφανέστατα προκειμένου να δικαιολογήσουν την εμπλοκή τους στον πόλεμο αυτό, επομένως, προφανέστατα αποτελούν αυτές οι απόψεις μια προπαγάνδα, εφάμιλλη εκείνης που είχε επιβληθεί στις δεκαετίας του 1950 και εντεύθεν έως και την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, και από τα δύο μπλοκ του τότε Ψυχρού Πολέμου, προκειμένου να μάθουμε στην πορεία πόσο «στημένη» ήταν όλη εκείνη η εκατέρωθεν απειλή που το κάθε μπλοκ εκτόξευε εναντίον του άλλου, και μόνο από λάθος θα μπορούσε να ξεσπάσει ένας παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος, και σε καμία περίπτωση ως συνειδητή επιλογή είτε των ΗΠΑ είτε της ΕΣΣΔ. Οι σημερινές εξελίξεις, αποτελούν μια déjà vu επανάληψη του μεταπολεμικού ψυχροπολεμικού έργου, το οποίο τουλάχιστον η γενιά μου (είμαι γεννημένος στις αρχές της δεκαετίας του1950), το ζήσαμε σε όλη του την εξέλιξη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είχε κανένα λόγο να διακόψει τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις της με τη Ρωσία για τις εμμονές ενός Προέδρου των ΗΠΑ, του Τζο Μπάινεν, πολλώ δε μάλλον όταν ήταν αμφίβολο, από ένα σημείο και πέρα, κατά πόσο ήταν σε θέση να αποφασίζει ο ίδιος αυτοβούλως για τόσο σημαντικά θέματα, όπως η εμπλοκή σε πολεμική αναμέτρηση με την Ρωσία, την παγκόσμια πυρηνική υπερδύναμη του πλανήτη, μαζί με τις ΗΠΑ ασφαλώς.
Η ευρωπαϊκή ηγεσία, αυτή η πολυκέφαλη ηγεσία με τα καμιά τριανταριά «ηγετικά» κεφάλια (μαζί με την συλλογική ηγεσία σε επίπεδο Ένωσης), με το κάθε κεφάλι να διαθέτει τον δικό του ξεχωριστό ιδιαίτερο εγκέφαλο, και το πιο σημαντικό ίσως, σε τούτο το συλλογικό σώμα, το κάθε παραπάνω κεφάλι είναι συνδεδεμένο με το δικό του στομάχι, το οποίο και παλεύει να το έχει χορτασμένο, ο καθείς παλεύοντας ξεχωριστά, δηλαδή, ο καθείς για το δικό του «στομάχι», το δικό του συμφέρον. Προσωπικά, τούτη τη θέση την υποστηρίζω παγίως, και την έχω διατυπώσει σε πλήθος παλαιοτέρων άρθρων μου. Δεν υπάρχει ένα «Ευρωπαϊκό» συμφέρον, υπάρχουν τόσα συμφέροντα, όσα είναι τα εθνικά συμφέροντα των Κρατών – Μελών της Ένωσης, και τα οποία επιμέρους εθνικά συμφέροντα, πασχίζει το καθένα για τον εαυτό του να αποσπάσει το μεγαλύτερο για τον εαυτό του μερίδιο από το κοινό ευρωπαϊκό ταμείο που δημιουργείται με τις δικές τους συνεισφορές, αλλά και από τα οφέλη πολιτικών που υποτίθεται ότι παράγουν για όλα τα μέλη οφέλη κατά τρόπο ισότιμο και δίκαιο, κι εδώ το «ισότιμο και δίκαιο» θεωρείστε το ως μια εν πολλοίς ρητορική και θεωρητική έκφραση. Η ρητορεία και θεωρία περί αλληλεγγύης και άλλων παρόμοιων ηχηρών τσιτάτων, έχει φανεί περίτρανα όταν έπρεπε η αλληλεγγύη αυτή να γίνει πράξη. Το είδαμε εδώ στην Ελλάδα στην περίοδο των Μνημονίων, όταν οι «εταίροι» μας βάφτισαν «βοήθεια» μια σκέτη λεηλασία της Ελλάδας, του λαού της και του πλούτου της, μια «βοήθεια» που συνοδεύονταν και από χυδαίες λοιδορίες εναντίον της χώρας και του λαού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είχε λοιπόν, κανένα συμφέρον να έρθει σε ρήξη με τη Ρωσία. Οι ΗΠΑ είχαν, η Ευρώπη όχι. Αντιθέτως, η Ευρώπη έπρεπε να διατηρεί αμοιβαίως επωφελείς σχέσεις με την Ρωσία, σε όλα τα επίπεδα : οικονομικό, πολιτικό, διπλωματικό και θα τολμούσα να πω και σε επίπεδο στρατιωτικής συνεργασίας έστω εκτός ΝΑΤΟ. Όπως επίσης πιστεύω, πως αν δεν επικρατούσε αυτή η ρωσοφοβία εδώ στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσε να είχε αποτρέψει τον πόλεμο, αν είχε απόσχει από τις εσωτερικές πολιτικές υποθέσεις της Ουκρανίας κατά το 2014, στις οποίες είχε εμπλακεί ενεργά, που είχαν καταλήξει στα γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν, και επέμενε στην πλήρη εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ, κυρίως σε ό,τι αφορούσε τις ανατολικές ρωσόφωνες περιοχές της Ουκρανίας, διασφαλίζοντας την ρωσόφωνη μειονότητα, και βεβαίως, επιβάλλοντας στο Κίεβο να απέχει από κάθε πράξη βίας εναντίον της, πράγμα που συνέβαινε με χιλιάδες αθώα θύματα ρωσόφωνων ουκρανών πολιτών. Αυτά η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούσε να τα επιβάλλει στην Ουκρανία, και την ίδια στιγμή, θα αφαιρούσε από τη Ρωσία και κάθε δικαιολογία για να εισβάλλει στην Ουκρανία. Αντιθέτως, ήδη από την εποχή που υπογράφονταν οι συνθήκες του Μινσκ, η Ευρώπη, όπως παραδέχτηκε η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, προετοιμάζονταν για μια πολεμική σύγκρουση με την Ρωσία. Όπως επίσης είναι για γέλια το επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, επενέβησαν στον ουκρανικό πόλεμο με τη Ρωσία, (ας παραβλέψουμε το πόσο πολύ οι ίδιες ευθύνονται για την δημιουργία του), για να υπερασπίσουν το Διεθνές Δίκαιο! Θεέ και Κύριε! Οι Μεγάλες πρώην Αυτοκρατορικές και Ιμπεριαλιστικές Δυνάμεις της Ευρώπης και οι ΗΠΑ, υπερασπιστές του Διεθνούς Δικαίου! Δεν χρειάζεται να πάμε όχι πολύ πίσω από την έναρξη του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας για να αρχίσουμε να απαριθμούμε τις εκατοντάδες παραβιάσεις της Δύσης ή ανοχές της Δύσης σε τέτοιες παραβιάσεις με σημαιοφόρο τις ΗΠΑ του Διεθνούς Δικαίου, από τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου έως και την ημέρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, αρκεί να περιοριστούμε σε δύο πολύ πρόσφατα παραδείγματα, μετά την άνω εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία. Αλήθεια, η Δύση, δεν είδε καμία παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, όταν μπροστά στα μάτια της το Ισραήλ προέβαινε ουσιαστικά σε εθνοκάθαρση εντός της Λωρίδας της Γάζας, προκειμένου να τιμωρήσει μια τρομοκρατική οργάνωση που όντως διέπραξε ένα αποτρόπαιο έγκλημα σε βάρος Ισραηλινών, εντός του Ισραήλ, όμως, που σε καμία περίπτωση αυτή η βαρβαρότητα μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, δεν μπορεί να δικαιολογήσει, με βάση την οποιαδήποτε προσέγγιση του Δικαίου μια ακόμα μεγαλύτερη βαρβαρότητα ως αντίποινα, όχι πλέον σε βάρος της τρομοκρατικής οργάνωσης αλλά ενός λαού; Και δεν είναι άραγε η ίδια η Ευρώπη, που την ίδια στιγμή φωνασκεί ότι δεν είναι δυνατόν να δικαιολογήσει στην Ουκρανία την οποιαδήποτε αλλαγή συνόρων, διότι, αναρωτιέται, «πού θα οδηγήσει αυτό;», όταν σιωπά επιδεικτικά στην Κύπρο, όπου εδώ και δεκαετίες υφίσταται τις συνέπειες της εισβολής και κατοχής μεγάλου τμήματός της από την Τουρκία, δεν είναι άραγε η ίδια η Ευρώπη, η οποία σιωπά στην αλλαγή συνόρων που ήδη έχουν επέλθει στη Συρία πολύ πριν τις πρόσφατες εξελίξεις, όταν η Τουρκία είχε εισβάλει στη Συρία καικαταλάβει εδάφη της τα οποία ακόμα κατέχει και μάλλον δεν πρόκειται να τα επιστρέψει, για να μην πούμε, δεν είναι η ίδια η Ευρώπη, μόλις τριάντα χρόνια πριν, που πρωταγωνιστούσε στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή στην αλλαγή κρατικών συνόρων εντός της Ευρώπης, ή δεν είναι η ίδια η Ευρώπη, που βρήκε εξαιρετικά φυσιολογικό, (πράγμα όχι λάθος), που Τσεχία και Σολβακία αποσχίσθηκαν από την ενιαία Τσεχοσλοβακία;
*
Η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χτισμένη πάνω στα αμοιβαία οικονομικά συμφέροντα των συμβαλλομένων Κρατών – Μελών, είναι τόσο ισχυρή όσο οι αμοιβαίες οικονομικές αφέλειες των Μελών της εξακολουθούν να υφίστανται, επιπλέον δε, δεν αναδύονται και πρόσθετες σημαντικές διεθνείς εξελίξεις που θα μπορούσαν να απειλήσουν την συνοχή της Ένωσης κι ακόμα την ίδια της την ύπαρξη.
Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ακριβώς μπροστά σε μια τέτοια απειλή. Αν οι εθνικές ηγεσίες της Ένωσης δεν αποτελούνταν από τον τρέχοντα εσμο των ανύπαρκτων ηγετών, ασφαλώς δεν θα αντιμετώπιζε αυτή την απειλή σ’ αυτή τουλάχιστον την έκταση, διότι απλούστατα δεν θα είχαν επιτρέψει την Ένωση να φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο.
Η ριζοσπαστικοποίηση της Νεοφιλελεύθερης Αθλιότητας στην Ευρώπη αποτελεί μια πραγματικότητα, την οποία αντιλαμβάνονται όλοι εκτός της ίδιας της Αθλιότητας. Αποτελεί προϊόν ηγεσιών πολιτικά ανύπαρκτων και ανίκανων, ηγεσιών που ζουν σε ένα κόσμο χλιδής, με παρούσα την διαφθορά, παράλληλο με αυτό των λαών τους με τους οποίους τα σημεία επαφής γίνονται όλο και λιγότερα και όλο πιο ισχνά, ηγεσίες που δεν εκφράζουν τους λαούς τους και λαοί που δεν εκφράζονται από τις ηγεσίες τους. Αυτή η Ριζοσπαστικοποιημένη Αθλιότητα, αποτελεί μια δύναμη, για την εξισορρόπηση της οποίας, κατ’ αρχήν, και την ανατροπή της στη συνέχεια, οι ευρωπαϊκοί λαοί, ο καθείς ασφαλώς για λογαριασμό του, όταν θα φτάσουν στα έσχατα όρια της υπομονής, των ανοχών και των αντοχών τους, θα χρησιμοποιήσουν ό,τι τους προσφέρεται ως δυνατότητα, της ριζοσπαστικοποίησής τους περιλαμβανομένης, όχι διότι θα αποτελεί την επιθυμητή επιλογή τους, μα διότι θα τους έχουν αποστερήσει από κάθε άλλη πολιτική και δημοκρατική επιλογή.
Έτσι, τολμώ να ισχυριστώ πως η ίδια η ύπαρξη της Ένωσης δεν βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια της πλέον. Περισσότερο βρίσκεται στα χέρια του νυν προέδρου των ΗΠΑ. Όταν τον λαό ενός Κράτους, τον εκφράζουν περισσότερο τα λόγια μιας ξένης πολιτικής ηγεσίας απ’ ό,τι η δική του, τότε, αυτό σημαίνει πως η εθνική ηγεσία και το έθνος αποτελούν δύο ξένους μέσα στο ίδιο σπίτι.
Η Ένωση είναι πολλαπλώς αποδυναμωμένη, πολιτικά, οικονομικά και κυρίως στρατιωτικά. Ο Τραμπ εκτιμώ ότι είναι σε θέση, (τον ανύπαρκτο για την Ευρώπη ρωσικό κίνδυνο, που δεν βρίσκεται παρά στην συνειδητή ρωσοφοβική προπαγάνδα όσο και σε ιδεοληψίες που φαντασιώνονται ότι ο ρωσικός στρατός μπορεί να φτάσει στον Πύργο του Άιφελ και στον Πύργο του Λονδίνου, κατατροπώνοντας όλες τις στρατιές που ενδιάμεσα θα περιβάλλονται μεταξύ των δύο αυτών στόχων), να τον καταστήσει πραγματικό τούτη τη φορά κίνδυνο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν η τελευταία, εκτός των άλλων της φαντασιώσεων, φαντασιωθεί ότι αποτελεί και παγκόσμια Δύναμη του ιδίου ύψους και βεληνεκούς με τις ΗΠΑ ή με την Κίνα ή με την Ρωσία (η μεγαλύτερη πυρηνική Δύναμη του πλανήτη μαζί με τις ΗΠΑ), προκαλώντας τούτη φορά και τις ίδιες τις ΗΠΑ! Αυτό αν συμβεί, θα είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε το τι θα σημάνει για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, πέραν ασφαλώς για το πολιτικό της προσωπικό.
Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η ΣΗΜΕΡΙΝΗ Ευρωπαϊκή Ένωση, να δράσει ως μια αυτόνομη ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ οντότητα στις τρέχουσες παγκόσμιες εξελίξεις και ανακατανομές των σφαιρών επιρροής των Μεγάλων Δυνάμεων, στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ανήκει, μετά βίας δε μπορούμε να πούμε ότι μπορεί να θεωρηθεί ως τέτοια μόνο η Γαλλία, και τούτο αποκλειστικά λόγω του πυρηνικού της οπλοστασίου;
Η απάντηση μου είναι όχι υπό τις τρέχουσες ηγεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπό τον τρέχοντα προσανατολισμό της.
Για να το πω με μια φράση, που την έχω διατυπώσει συχνά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η θα μετατραπεί σε μια ομοσπονδιακή ΚΡΑΤΙΚΗ οντότητα, ανεξάρτητη και κυρίαρχη, με μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση, με ένα ομοσπονδιακό νομοθετικό σώμα, με ένα Σύνταγμα, με μια ενιαία εθνική οικονομία, με έναν εθνικό στρατό, ή, θα περιοριστεί στον ρόλο του παρακολουθήματος και του ενεργούμενου του υπερατλαντικού Μεγάλου Αδελφού, με όλες τις συνέπειες μιας τέτοιας εξάρτησης.
Μια τέτοια κρατική οντότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, είναι η μόνη προοπτική ώστε ο ευρωπαϊκός οργανισμός που ακούει στο όνομα Ευρωπαϊκή Ένωση, να μετατραπεί από μόρφωμα στο οποίο έχει εκπέσει, σε κάτι το ουσιαστικό. Κάθε άλλη προσέγγιση και κάθε άλλη συζήτηση, και κάθε αποφυγή συζήτησης αυτής της προοπτικής, οφείλεται σε ένα και μόνο λόγο : στο λόγο ότι ουδείς εκ των μεγάλων παικτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί μια ενοποίηση προς την κατεύθυνση που εδώ υποστηρίζω, μένοντας ικανοποιημένοι στο παιχνίδι που ήδη παίζεται. Εξάλλου, η ίδια η πρότασή μου ανωτέρω, την οποία έχω συχνά διατυπώσει, ασφαλώς έχει διατυπωθεί και από πολλούς άλλους και πολύ νωρίτερα, σε κάθε περίπτωση, δεν θα απόφαση των πολιτικών ηγεσιών αλλά η έγκριση θα γίνει από τους ίδιους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Σε κάθε όμως περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει. Επ’ αυτού σε κάποια παλαιότερα άρθρα μου εξέφρασα κάποιες σκέψεις. Εν προκειμένω όμως ας μείνουμε στη διαπίστωση αυτή, ότι δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει, και μ’ αυτή θα κλείσουμε το παρόν άρθρο.