Χριστουγεννιάτικη βόμβα 3.2 δις με τα ομόλογα ANFA

Πριν από λίγες μέρες σε συνέντευξη που έδωσε ο υπεύθυνος του Ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης (EFSF/ESM) κ. Ρέγκλινγκ πέταξε μια βόμβα 3.2δις που δυστυχώς πέρασε απαρατήρητη.
Συγκεκριμένα ανέφερε πως παρά της αποφάσεις του Eurogroup οι κεντρικές εθνικές τράπεζες που αποτελούν την ΕΚΤ δεν θα επιστρέψουν στο τέλος του 2014 τα κέρδη που θα αποκομίσουν από τα ελληνικά ομόλογα που αγόρασαν.
Είναι τα περίφημα ομόλογα ANFA (Agreement on Net Financial Assets) συνολικού ποσού 13.3δις, που παρατύπως και ενδεχομένως παρανόμως δεν κούρεψαν όταν έγινε το PSI.

Η ιστορία έχει ως εξής. Το 2010 η ΕΚΤ αποφάσισε την αγορά ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου με το πρόσχημα την ενίσχυση της αγοράς. Λέω πρόσχημα διότι το έκανε μάλλον για να σώσει τις Γαλλικές και Γερμανικές τράπεζες παρά την Ελλάδα. Όταν έγινε το PSI η ΕΚΤ αρνήθηκε να συμμετάσχει με το πρόσχημα ότι τα ομόλογα αυτά αγοράστηκαν μέσα στα πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Αυτά ήταν 43δις (πρόγραμμα SMP) και έκτοτε τα πληρώνουμε στο ακέραιο αλλά μας επιστρέφουν τους τόκους.
Όμως εξαιρέθηκαν επιπλέον 13.3δις ομολόγων που είχαν αγοράσει η Ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες και η Ευρωπαϊκή τράπεζα (ANFA και EIB). Αυτά τα ομόλογα δεν είχαν αγοραστεί για νομισματικούς λόγους αλλά ήταν επενδύσεις των κεντρικών τραπεζών. Με κανένα τρόπο δεν έπρεπε να εξαιρεθούν ούτε και αυτά. Το θέμα το έχω αναδείξει αρκετές φορές σε άρθρα στην Καθημερινή όπως και στο συνέδριο του Ποταμιού (Θέσεις) σε μελέτη για το χρέος (εδώ).
Στο Eurogroup του Νοεμβρίου 2012 (απόφαση εδώ) αποφασίστηκε να γίνεται η επιστροφή των κερδών του προγράμματος SMP από την ΕΚΤ στην Ελλάδα. Το ίδιο είχε αποφασιστεί και για τα ANFA. Το 2013 επιστράφηκαν όμως τα τα πράγματα από ότι φαίνεται άλλαξαν. Είχε επίσης αποφασιστεί τα ομόλογα ANFA να τα επανεπενδύσουν οι κεντρικές τράπεζες, που ούτε αυτό έγινε.
Το συνολικό κόστος για την Ελλάδα είναι τουλάχιστον 3.2δις (636εκ το 2012, 538εκ το 2013, 443εκ το 2014, 341εκ το 2015, 280εκ το 2016, 250εκ το 2017, 178εκ το 2018 και τα υπόλοιπα μέχρι το 2037)και είναι ένας από του λόγους που διευρύνθηκε το δημοσιονομικό κενό αφού είναι γραμμένα στον προϋπολογισμό.
Η απάντηση της ΕΚΤ σε όλα αυτά είναι το λιγότερο απαράδεκτη. Σε επιστολή που έστειλε στον Ευρωβουλευτή Χουντή αναφέρει πως η επανεπένδυση προσκρούει στο άρθρο 123 της συνθήκης του Μάαστριχ που απαγορεύει την χρηματοδότηση χωρών μελών και επισημαίνει πως οι εθνικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες.
Η ΕΚΤ δεν μπορεί να βαφτίζει τις αγορές ομολόγων νομισματική πολιτική και ταυτόχρονα να εξαιρεί ακόμα και ομόλογα που αγοράστηκαν για επενδυτικούς λόγους. Δεν μπορεί μετά να επιστρέφει τα κέρδη από το πρόγραμμα SMP και όχι των ANFA με το πρόσχημα ότι είναι ανεξάρτητες και όχι μέρος του SMP. Και τα δύο δεν γίνονται.
Η κυβέρνηση και τη ΕΚΤ πρέπει να δώσουν λύση σε αυτή την κατάφωρη αδικία σε βάρος της Ελλάδος. Μπορούν να βρουν τρόπους να επιστρέψουν τα χρήματα οι κεντρικές τράπεζες. Θα μπορούσαν για παράδειγμα να ενισχύσουν προγράμματα για την παιδική φτώχεια ή να τα δώσουν στο νέο επενδυτικό ταμείο έτσι ώστε να μην θεωρηθεί κρατική βοήθεια. Υπάρχουν τόσα πολλά που θα μπορούσαν να γίνουν με 3.2δις που σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί η κυβέρνηση δεν τα απαιτεί και γιατί η τρόικα είναι αδιάφορη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που γράφω για την ΕΚΤ και το PSI και ίσως να γίνομαι υπερβολικά βαρετός τώρα που η επικαιρότητα έχει πολλές και σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. Είχα υποστηρίξει πρόσφατα την επαναδιαπραγμάτευση της εξαίρεσης αυτών των ομολόγων από το PSI, θέση που υιοθετήθηκε από το Ποτάμι (Θέση 63). Ίσως ήρθε ο καιρός να το βάλουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων του χρέους.

Ανδρέας Κούτρας