Αύξηση των νέων κρουσμάτων καρκίνου και των θανάτων από καρκίνο και στα δύο φύλα, έχει παρατηρηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια στην Κρήτη, σύμφωνα με τη μελέτη του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου με βάση την έρευνα που είχε ανατεθεί από την Περιφέρεια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για την «Ανάπτυξη και διατήρηση ενός ολοκληρωμένου Περιφερειακού αρχείου καταγραφής του καρκίνου».
Επιστημονικοί υπεύθυνοι για την έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε σήμερα το μεσημέρι στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης, είναι οι Χ. Λιονής, Δ. Μαυρουδής και Β. Γεωργούλιας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, από το 1992 μέχρι 2013 περίπου 30.000 άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή χτυπημένοι από τον καρκίνο.
Αναλυτικότερα, το 1992 οι νέες περιπτώσεις για τους άνδρες ήταν 448,7/100.000/έτος, ενώ το 2013 έφτασαν τις 574,2 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος. Αντίστοιχα, οι γυναίκες εμφάνιζαν 408,2 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και έφτασαν τις 514,1 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος.
Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στη διακύμανση των θανάτων στο χρόνο. Το 1992 οι θάνατοι για τους άνδρες ήταν 189,2/100.000/έτος ενώ το 2013 έφτασαν τους 201,5 θανάτους/100.000/έτος. Αντίστοιχα, οι γυναίκες εμφάνιζαν 98 θανάτους/100.000/έτος και έφτασαν τους 124,6 θανάτους/100.000/έτος.
Σημαντικές διακυμάνσεις για το σύνολο των νεοπλασιών παρατηρήθηκαν και μεταξύ των δήμων της Κρήτης. Οι δήμοι με τις περισσότερες νέες περιπτώσεις ήταν των Ηρακλείου, Χερσονήσου, Ρεθύμνης και Χανίων για τους άνδρες (490-540 νέες περιτπώσεις/100.000/έτος), ενώ στις γυναίκες προστίθενται και οι Δήμοι Βιάννου και Ανωγείων (440-465 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος).
Στο σύνολο του πληθυσμού της Κρήτης, την πρώτη θέση νοσηρότητας και θνησιμότητας καλύπτει ο καρκίνος του πνεύμονα (40,2 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 36,5 θάνατους/100.000/έτος). Υψηλή θέση έχει και ο καρκίνος του παχέος εντέρου (25,1 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 14,7 θάνατους/100.000/έτος), ενώ ακολουθεί ο καρκίνος του μαστού (28,8 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 11,1 θάνατους/100.000/έτος). Ο καρκίνος του μαστού στις γυναίκες μετρά 56,8 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 22,7 θανάτος/100.000/έτος, ενώ στους άνδρες 0,8 και 0,1 αντίστοιχα.
Επιπλέον, ο καρκίνος του προστάτη εμφανίζει 33,9 νέες περιπτώσεις ανά 100.000/έτος και 14,2 θανάτους/100.000/έτος. Στη κατάταξη με τις συχνότερες νεοπλασίες και για τα δύο φύλα στην Κρήτη προστίθεται και ο καρκίνος του ήπατος και των ενδοηπατικών χοληφόρων (15,3 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 8,6 θάνατους/100.000/έτος), ακολουθεί αυτός της ουροδόχου κύστης (14,5 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 8,6 θάνατους/100.000/έτος), έπεται ο καρκίνος των ωοθηκών (11,5 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 4,1 θάνατους/100.000/έτος) και οι λευχαιμίες και για τα δύο φύλα (11,5 νέες περιπτώσεις/100.000/έτος και 6,1 θάνατους/100.000/έτος).
Στατιστικά σημαντική αύξηση τα τελευταία 22 χρόνια παρουσίασαν: ο καρκίνος του πνεύμονα (στις γυναίκες), ο καρκίνος του παχέος εντέρου (και στα δυο φύλα), ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, οι λευχαιμίες (στους άνδρες), ο καρκίνος του θυρεοειδούς (και στα δυο φύλα), το μελάνωμα και τα non-Hodgkin κακοήθη νεοπλάσματα (και στα δύο φύλα).
Τα παραπάνω στοιχεία της έρευνας έχουν ως στόχο να αποτυπώσουν συνοπτικά την εξέλιξη των εργασιών που ανέλαβε και ολοκλήρωσε το Κέντρο Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης, στο πλαίσιο της πρώτης προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Περιφέρειας Κρήτης.
Στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης με τη Περιφέρεια Κρήτης, δημιουργήθηκε -με βάση τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν ένα νέο Ολοκληρωμένο Ψηφιακό Σύστημα Καταγραφής και Παρακολούθησης (Cancer Monitoring System/ CMS) το οποίο είναι κατάλληλο για την φιλοξενία και διαχείρισης μεγάλων βάσεων δεδομένων (big data) και διασυνδέεται με ποικίλα επιδημιολογικά και στατιστικά λογισμικά για την ανάλυση των δεδομένων. Η συλλογή των δεδομένων έγινε από τα έντυπα αρχεία όλων των ληξιαρχείων και των δημόσιων νοσοκομείων της Κρήτης. Η καταγραφή διενεργήθηκε εξ’ αποστάσεως με τη βοήθεια των καταγραφέων, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν ειδικά για την καταγραφή δεδομένων για κακοήθεις νεοπλασίες, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα των κέντρων καταγραφής καρκίνου, . Συλλέχθηκαν πληροφορίες για το δημογραφικό και ιατρικό προφίλ των ασθενών ή αποθανόντων, καθώς και στοιχεία για το κάπνισμα και το αλκοόλ. Τα δεδομένα για τις κακοήθεις νεοπλασίες καταχωρούνταν απευθείας με τη χρήση της ταξινόμησης νοσημάτων ICD-10 Oncology (4th edition). Ακολουθήθηκαν τρεις κόμβοι ελέγχου της ποιότητας των δεδομένων, ως εξής: α) καταγραφείς πληροφορίας, β) διαχειριστής συστήματος καταγραφής, γ) ογκολόγος-ιατρός.