Bullying: Τα σημάδια και πώς να το αντιμετωπίσετε

Τα κρούσματα ενδοσχολικής βίας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και αποτελούν ένα σύνθετο πρόβλημα, καθώς δεν είναι ξεκάθαρα τα πρώτα σημάδια και δε γίνεται άμεσα αντιληπτή η σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι επιπτώσεις στο παιδί είναι τόσο σωματικές όσο και ψυχικές με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη και σε ορισμένες περιπτώσεις να δίνεται η αφορμή για την εκδήλωση σοβαρότερων ψυχικών διαταραχών. Σημαντικό λοιπόν είναι τόσο για τους γονείς όσο και για τους εκπαιδευτικούς να μάθουν να διακρίνουν εγκαίρως τις ενδείξεις που πιθανόν υποδηλώνουν ότι ένα παιδί έχει πέσει θύμα bullying προκειμένου να είναι έγκαιρη η παρέμβασή τους.
Τι είναι και πως εκδηλώνεται
Το bullying αποτελεί την εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση σωματικού ή και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές, εντός και εκτός σχολείου. Μπορεί να πάρει τη μορφή σωματικού, λεκτικού ή κοινωνικού εκφοβισμού και μπορεί να εκδηλωθεί με απρεπείς χειρονομίες, φραστικές επιθέσεις, ξυλοδαρμούς, τραυματισμούς, απειλές για σωματική κακοποίηση, διάδοση κακοηθών ή ψευδών φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων κ.ά
Προειδοποιητικά σημάδια
Οι αδικαιολόγητες απουσίες και η μειωμένη διάθεση ή άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο, η ξαφνική πτώση των σχολικών επιδόσεών του, οι έντονες και αδικαιολόγητες αλλαγές στη διάθεσή του, η εμφάνιση ψυχοσωματικών προβλημάτων (π.χ. αϋπνίας, πονοκεφάλου, στομαχικών διαταραχών), η απομόνωση, η ανορεξία ή βουλιμία, η απώλεια προσωπικών αντικειμένων, τα ανεξήγητα σημάδια και οι μελανιές αποτελούν μερικά από τα σημάδια που θα πρέπει να σας κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι πιθανόν το παιδί σας έχει πέσει θύμα εκφοβισμού.
Πως πρέπει να αντιδράσουμε
Αρχικά θα πρέπει να αποφύγετε παρορμητικές αντιδράσεις και να αντιμετωπίσετε την κατάσταση με ψυχραιμία, ώστε να δώσετε τη δυνατότητα στο παιδί σας, να σας μιλήσει και να σας διηγηθεί τα περιστατικά. Προσπαθήστε να δείξετε κατανόηση και να κάνετε ξεκάθαρο ότι δε φέρει καμία ευθύνη το ίδιο υπενθυμίζοντας του ότι είστε δίπλα του. Να το συμβουλέψετε να μην σιωπά και να αντιδρά, ώστε να εμποδίσει την επανάληψη ανάλογων συμπεριφορών προτείνοντας του πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης.
Σημαντικό επίσης είναι να συζητήσετε το θέμα με το διευθυντή του σχολείου και τους δασκάλους του, ώστε να λάβουν τα ανάλογα μέτρα τόσο για την προστασία του παιδιού σας όσο και για μελλοντικά “θύματα”. Τέλος, αν το πρόβλημα συνεχιστεί καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε και έναν ψυχολόγο, ο οποίος θα υποστηρίξει την οικογένεια και το παιδί, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τη δύσκολη αυτή κατάσταση.
Επιστημονική επιμέλεια του άρθρου για την Καθημερινή, Αλίκη Φλώρου, Ψυχολόγος και Επιστημονικός Συνεργάτης στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών.