Συλλογικό Lockdown: σκοτώνει περισσότερους από όσους γλυτώνει; 10 ερωτηματικά που ζητούν απάντηση

Του Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου

Tα πάρτυ με μπύρες στην πλατεία της Αγίας Παρασκευής, στην πλατεία Βαρνάβα στο Παγκράτι, η μάζωξη στο Λυκαβηττό με ποτά, τα επεισόδια και ο πόλεμος με την αστυνομία στην Κυψέλη, θα είναι λάθος να τα δούμε μόνο σαν το ξέσπασμα κάποιων νέων παιδιών που στερήθηκαν την κοινωνική ζωή εξαιτίας της καραντίνας. Πρέπει να προσθέσουμε στις αιτίες και την απόγνωση τους τόσο για τις δουλειές που έχασαν εξαιτίας του lockdown ή που θα χάσουν αύριο καθώς η ύφεση θα γιγαντώνεται. Καθώς και την ανησυχία τους για την καταπάτηση συνταγματικών ελευθεριών τόσο εξαιτίας της καραντίνας όσο και των αυστηρών όρων εξόδου από την καραντίνα. Η πλειονότητα που καταδικάζει τέτοιες συμπεριφορές σαν ανεύθυνες και αντικοινωνικές, οφείλει ωστόσο να αντιληφθεί τις γεννεσιουργές τους αιτίες.
Έκθεση της Κομισιόν αναφέρει πως η ύφεση θα πλήξει περισσότερο την Ελλάδα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και προβλέπει μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 9,7%. Κακά τα ψέματα, δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη έκθεση για να αντιληφθούμε πως η ύφεση που έρχεται θα είναι συντριπτική.
Και πως το πρώτο άμεσο χτύπημα της θα το δούμε στα λουκέτα επιχειρήσεων τουρισμού και εστίασης. Υπάρχουν επίσης διάφορες προβλέψεις από ελληνικούς και ξένους φορείς που εκτιμούν πως οι νέοι άνεργοι θα κυμανθούν από 250.000 έως 700.000 (για αρχή). Θα σχηματίζουν δηλαδή ολόκληρες στρατιές.
Οι κακοπληρωμένοι ίσως θα φτάσουν σε μεγαλύτερους αριθμούς. Κάθετες μειώσεις μισθών έχουν ξεκινήσει να γίνονται στον ιδιωτικό τομέα με την επινόηση της εκ περιτροπής εργασίας. Είναι μάλλον βέβαιο ότι θα τις δούμε και στο δημόσιο τομέα καθώς η όποια κυβέρνηση προκύψει από τις σίγουρες εκλογές πιθανότατα θα πετσοκόψει τους μισθούς των δημοσίων με το επιχείρημα ότι τα δημόσια ταμεία είναι άδεια. Αν τα πρώτα μνημόνια έπληξαν τον ιδιωτικό τομέα, το επόμενο θα πλήξει τους δημόσιους υπάλληλους (καθώς και τους συνταξιούχους για πολλοστή φορά).
Κάτω από το βάρος αυτών των εξελίξεων ξεκινάει μια αμφισβήτηση του lockdown όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.
Διαδηλώσεις εναντίον του έγιναν στις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Εκεί οι διαδηλωτές δεν ήταν αριστεροί αλλά συντηρητικοί δεξιοί. Έρχεται όμως και στην Ελλάδα η σειρά των συντηρητικών να διαμαρτυρηθούν. Μαθαίνω ότι υπάρχει κάλεσμα να διαδηλώσουν στις μεγάλες πλατείες της χώρας στις 15 Μαΐου. Τα συνθήματα τους θα είναι κατά του περιορισμού των ελευθεριών, κατά της τρομοκρατίας των καναλιών, και ενάντια στους καταναγκαστικούς μαζικούς εμβολιασμούς.
Τα κοινοβουλευτικά κόμματα μαζί με τα κανάλια στήριξαν ομαδικά τα μέτρα περιορισμού. Διάφορες προσωπικότητες όμως της δημόσιας ζωής αρχίζουν να δημιουργούν ρωγμές στο κλίμα της συναίνεσης καθώς θεωρούν πως τα αυστηρά lockdowns ευθύνονται για την τεράστια καταστροφή που είναι μπροστά μας. Από τον Γιώργο Τράγκα που απευθύνεται κυρίως σε δεξιό ακροατήριο μέχρι το Δημήτρη Καζάκη του ΕΠΑΜ που απευθύνεται κυρίως σε αριστερό ακροατήριο.
Αρχίζουμε να βλέπουμε στις εφημερίδες οργισμένες επιστολές διαμαρτυρίας για τη στέρηση των ελευθεριών μας. Διάβασα μάλιστα επιστολές καθηγητών πανεπιστημίων και διδακτόρων της Νομικής που ήταν πιο οργισμένες και από το μέσο όρο. Αλλά και επιστολές Ιεραρχών που διαμαρτύρονται για τη βάναυση προσβολή των θρησκευτικών ελευθεριών. Και βέβαια η μεγάλη οργή λυσσομανάει στο διαδίκτυο.
Θα μπορούσε κάποιος μέινστρημ πολιτικός, από αυτούς που έχουν μόνιμη θέση στην πασαρέλα των καναλιών, να ισχυριστεί πως αυτός ο κόσμος είναι ψεκασμένος. Θα δυσκολευόταν όμως να βγάλει ψεκασμένο και τον σκληρό πραγματιστή Βόλφκανγκ Σόιμπλε που όταν ερωτήθηκε για τη χαλάρωση της καραντίνας στη Γερμανία ισχυρίστηκε πως: ” δεν μπορούμε να εμπιστευθούμε την απόφαση αποκλειστικά στους επιδημιολόγους, αλλά πρέπει να σταθμίσουμε και τις σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές ή άλλες επιπτώσεις”.
Υπάρχει λοιπόν πολύς κόσμος εκεί έξω που πιστεύει πια πως το lockdown ήταν ένα φάρμακο που σκοτώνει περισσότερους από όσους θεραπεύει. Και εκτιμάει πως τα θύματα της ύφεσης που δημιούργησε η καραντίνα θα είναι περισσότερα από τους θανάτους της επιδημίας που γλύτωσε. Κάτι που δήλωσε εξάλλου και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Διαβάζω επίσης πως: “Το ψυχολογικό στρες και οι οικονομικές δυσκολίες λόγω της κρίσης του κορωνοϊού ενδέχεται να οδηγήσουν χιλιάδες Αυστραλούς στην αυτοκτονία. Το Κέντρο Εγκεφάλου και Πνεύματος του πανεπιστημίου του Σίδνεϊ εκτίμησε ότι τα επόμενα πέντε χρόνια ενδέχεται να καταγράφονται κάθε έτος επιπλέον 750 με 1.500 αυτοκτονίες εξαιτίας των συνεπειών της πανδημίας και των οικονομικών της επιπτώσεων”.
Η πρωτοφανής ύφεση όμως δεν αφορά μόνο την κάθετη αύξηση των αυτοκτονιών. Θα προκαλέσει έκρηξη της εγκληματικότητας και θα οδηγήσει σε ασθένειες που θα μειώσουν το προσδόκιμο ζωής. Θα φέρει επίσης μεγάλη υπογεννητικότητα καθώς δεκάδες εκατομμύρια παιδιά δεν θα γεννηθούν (αυτό δυστυχώς ελάχιστοι το αναφέρουν). Και βέβαια αν γίνουν μεγάλες περικοπές στις συντάξεις, ειδικά για τους χαμηλοσυνταξιούχους η φτώχεια μπορεί να αποβεί εξίσου θανατηφόρα με τον κορονοϊό.
Αρχίζουν λοιπόν να τίθενται ανησυχητικά ερωτηματικά από όσους έπληξε το lockdown. Αναφέρω μερικά από όσα εντόπισα τόσο από δεξιούς όσο και από αριστερούς ενώ συμπληρώνω και μερικές δικές μου ανησυχίες σε κάποια.
α) Μήπως έπρεπε αντί να τηρηθεί συλλογικό lockdown να προτιμούσαμε ένα επιλεκτικό, στο οποίο να προστατευόντουσαν οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ομάδες αλλά οι νέοι και οι παραγωγικές ηλικίες να έμεναν έξω δουλεύοντας με προφυλάξεις ώστε να μην καταρρεύσει η οικονομία;
β) Γιατί σε παλιότερες επιδημίες όπως του 1958 και του 1968, ενώ η γρίπη σκότωσε εκατομμύρια, δεν σταμάτησε ο κόσμος, ούτε επιβλήθηκε καραντίνα; Ερωτηματικό που έθεσε ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί. Ο Γάλλος φιλόσοφος να τονιστεί ότι ενώ είναι συστημικός αμφισβήτησε τόσο τον πανικό που μεταδόθηκε από τα κανάλια όσο και τη χρησιμότητα μιας τόσο αυστηρής καραντινας.
γ) Μήπως το lockdown σε μια χώρα σαν την Ελλάδα (με έναν από τους χαμηλότερους δείκτες θνησιμότητας παγκοσμίως) παρατάθηκε αδικαιολόγητα; Πιχι γιατί η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε χαλάρωση στις 4 Μαίου ενώ η Γερμανία που έχει 100 φορές ισχυρότερη οικονομία έσπευσε να πάρει μέτρα χαλάρωσης από τις 20 Απριλίου; Μήπως το lockdown κράτησε 42 ολόκληρες μέρες για να ολοκληρωθούν οι 28 δομές φιλοξενίας μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα χωρίς να αντιδράσουν οι τοπικοί πληθυσμοί αφού θα έμεναν σπίτι; Μήπως ένα παρατεταμένο lockdown διευκόλυνε και την άφιξη στην Κρήτη χιλιάδων τουρκόφιλων Ισλαμιστών από τη Λιβύη που συμφώνησε να υποδεχθεί η κυβέρνηση;
δ) Γιατί οι περισσότερες χώρες, όπως και η Ελλάδα, ακολούθησαν με θρησκευτική ευλάβεια τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας; Όταν μάλιστα ο ΠΟΥ καθυστέρησε αδικαιολόγητα και επί εβδομάδες την ενημέρωση σχετικά με την επικινδυνότητα του νέου ιού. Όταν υπάρχουν καταγγελίες ότι το έκανε για να καλύψει την Κίνα. Και όταν αποδοκίμασε το Φεβρουάριο τις χώρες που πήραν κάποια πρώτα δειλά μέτρα προστασίας από την επιδημία όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία. Τι εγκυρότητα έχει ο ΠΟΥ όταν ο πρόεδρος του δεν είναι καν γιατρός με κλινική εμπειρία; Και δεδομένου ότι ο ΠΟΥ είναι μαγαζάκι του ΟΗΕ μήπως οι περισσότερες χώρες πιέζονται από κύκλους της Παγκοσμιοποίησης να αποδέχονται έναν αμφιλεγόμενο οργανισμό που κατηγορήθηκε για πλήθος σκανδάλων και προ κορονοϊού;
ε) Πως γίνεται και συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες καταργήθηκαν αυθαίρετα με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου χωρίς να προηγηθεί δημόσιος διάλογος; Τώρα τουλάχιστον που έληξε ο αρχικός συναγερμός δεν πρέπει να υπάρξει δημόσια διαβούλευση τι θα γίνεται σε ανάλογες περιστάσεις στο μέλλον;
στ) Γιατί ψηφίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση νόμος για καταναγκαστικό εμβολιασμό στις 11 Μαρτίου, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψιν του τη Σύμβαση του Οβιέδου που ισχύει στην Ελλάδα με νόμο του 1998; Και η οποία προβλέπει πως: “Επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει μόνον αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του, κατόπιν προηγούμενης σχετικής ενημέρωσής του”.
ζ) Γιατί εμφανίστηκε αυτό το αλαλούμ στις ανακοινώσεις των ειδικών για τη χρήση της μάσκας; Είναι αλαλούμ που προκλήθηκε από τους Έλληνες επιδημιολόγους ή ευθύνεται ο ΠΟΥ και εδώ;
η) Πολύ προσοχή χρειάζεται στο ζήτημα που έθιξαν σε επιστολή τους 400 επιχειρήσεις εστίασης από τη Βόρεια Ελλάδα. Οι οποίες ενημερώνουν την κυβέρνηση πως δεν προτίθενται να ανοίξουν τα καταστήματα τους την 1η Ιουνίου εφόσον υπάρχουν οι αυστηροί υγειονομικοί περιορισμοί που τις υποχρεώνουν στην ουσία να λειτουργούν στο 33% του δυναμικού τους. Μόνο αν υπήρχε κάποια κρατική επιδότηση όπως σε άλλες ευρωπαικές χώρες θα μπορούσαμε να ανοίξουμε καταλήγουν οι εκπρόσωποι της εστίασης. Και εδώ βέβαια τίθεται ένα τεράστιο ερωτηματικό. Συμφέρει την κοινωνία και το ίδιο το κράτος να στραγγαλιστεί ο κλάδος της εστίασης, του καφέ και της ψυχαγωγίας, που αποτελεί το 50% των επιχειρήσεων της χώρας και να οδηγηθούν σε ανεργία εκατοντάδες χιλιάδες νέοι; Τι πρέπει να σταθμίσουμε συμφερότερο; Το μέλλον των εργαζόμενων που είναι ένα μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς ή τη δημόσια υγεία, σε φάση όμως που η επιδημία δείχνει να έχει υποχωρήσει σημαντικά;
θ) Υπάρχει και ένα ερώτημα που συμπληρώνει το προηγούμενο. Θα ξαναπάμε σε συλλογικό lockdown αν επιστρέψει ο Covid 19 από το φθινόπωρο; Και αν το πρώτο lockdown έφερε στο χείλος του γκρεμού την εθνική οικονομία και τους εργαζόμενους μήπως το δεύτερο μας οδηγήσει σε σίγουρη βουτιά στο γκρεμό; Eίναι βέβαιο ότι οι άνεργοι και όσοι είδαν κάθετες μειώσεις στους μισθούς τους θα δεχτούν να μπουν σε καραντίνα ξανά; Μήπως πρέπει και εδώ να έχουμε μια σοβαρή δημόσια διαβούλευση; Και μήπως πρέπει αυτή τη φορά να μην ακούσουμε μόνο τους επιδημιολόγους ή τον ΠΟΥ αλλά και οικονομολόγους, εκπροσώπους της αγοράς και των εργαζομένων; Μήπως το επόμενο lockdown θα μπορούσε να είναι επιλεκτικό προστατεύοντας ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες αλλά να επιτρέπει στους υγιείς να δουλεύουν εξασφαλίζοντας το αύριο για τις οικογένειες τους;
ι) Υπάρχει μια αισιοδοξία στα μεγάλα διεθνή κανάλια ότι θα βρεθεί το εμβόλιο σύντομα. Δεν πολυσυζητιέται όμως πως για τους ιούς SARS και MERS δεν βρέθηκαν τελικά εμβόλια. Ούτε ακούμε συχνά πως για να κυκλοφορήσει με ασφάλεια στην αγορά το οποιοδήποτε εμβόλιο χρειάζονται έστω 5 χρόνια κλινικών δοκιμών. H παγκοσμίου κύρους εταιρεία ανάλυσης δεδομένων, Clarivate analytics, πρόβλεψε τον Απρίλιο πως μέχρι να κυκλοφορήσει στην αγορά το εμβόλιο κατά του Covid 19 θα περάσουν τουλάχιστον 5 χρόνια, παρότι οι κλινικές δοκιμές έχουν ήδη ξεκινήσει.
Τι θα γίνει αν ο κορονοϊός εμφανίζεται κάθε φθινόπωρο ξανά; Θα πηγαίνουμε σε διαδοχικά συλλογικά lockdowns μέχρι να πεθάνουμε σίγουρα από την πείνα; Ή θα μας υποχρεώσουν να κάνουμε εμβόλια που δεν έχουν δοκιμαστεί επαρκώς;
Σε κάθε περίπτωση ας καταλάβουν οι κυβερνήσεις σε διάφορες χώρες και βέβαια και στην Ελλάδα πως τα επόμενα χρόνια οι στρατιές των ανέργων και των κακοπληρωμένων θα είναι σημαντικότερο πρόβλημα από την ίδια την επιδημία του κορονοϊού.
Έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει πως οι νέοι άνεργοι και οι κακοπληρωμένοι εξαιτίας της επιδημίας θα φτάσουν το 1.200.000.000 (δεν είναι λάθος τα μηδενικά). Και αυτό το νέο διεθνές προλεταριάτο θα είναι αντικαραντινικό. Θα ζητάει πίσω τόσο τους μισθούς που του στέρησε το lockdown όσο και τις ελευθερίες που απολάμβανε.
Στους διάφορους γυάλινους πύργους που λαμβάνονται οι αποφάσεις των Ελίτ ας μην κυριαρχεί η σιγουριά πως θα μπορέσουν να το κουλαντρίσουν με επιδόματα πείνας και κινδυνολογίες των καναλιών. Οι μέρες είναι τόσο κρίσιμες που ακόμη και το οικοδόμημα της ΕΕ απειλείται από την οργή.