του Παντελης Καρύκα
Όταν ο Μωάμεθ Β’, ο «πορθητής», τον θρόνο κατέλαβε ο γιος του Βαγιαζήτ. Την περίοδο αυτή ο βασιλίας της Γαλλίας Κάρολος Η’ , είχε κατορθώσει να κυριεύσει ολόκληρη την Ιταλία και ετοιμαζόταν να περάσει στην Ελλάδα, επηρεαζόμενος από τον Ανδρέα Παλαιολόγο, απόγονο των δεσποτών του Μυστρά, ο οποίος είχε καταφύγει στην αυλή του. Ο πάπας Αλέξανδρος Στ’ Βοργίας, όμως, ξεσήκωσε όλη την Ιταλία κατά του Καρόλου, αναγκάζοντας τον να ματαιώσει τα σχέδια του.
Οι πλέον θερμόαιμοι Έλληνες, υποκινούμενοι από τους πράκτορες του Καρόλου, είχαν ήδη σηκώσει τη σημαία της επανάστασης, στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία. Λίγα είναι γνωστά για τα κινήματα αυτά, τα οποία εκδηλώθηκαν μεταξύ του 1488-90. Το μόνο γνωστό είναι ότι καταπνίγηκαν ύστερα από εκστρατεία του σουλτάνου εναντίον των επαναστατών, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν ήταν και τόσο ασήμαντα όσο θα μπορούσε να υποτεθεί.
Επίσης καταπνίγει κίνημα οργανωθέν από τον Έλληνα επίσκοπο Δυρραχίου. Η μάχη στο Φόρνοβο, το 1495, έθεσε οριστικά τέλος στα όποια σχέδια του Καρόλου της Γαλλίας για την Ελλάδα. Τότε όμως μια νέα ακτίνα φωτός εμφανίστηκε από τη Γερμανία, αυτή τη φορά ο Γερμανός αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός, εξέφρασε την επιθυμία να εκστρατεύσει κατά των Τούρκων. Όμως την ίδια ακριβώς περίοδο η Αυτοκρατορία ενεπλάκη σε πόλεμο με τη Γαλλία. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η Βενετία απέμενε η μόνη ελπίδα των Ελλήνων.
Δεν είχαν ακόμα καλά-καλά σταματήσει οι σφαγές των εξεγερμένων και προδομένων Ελλήνων όταν ξέσπασε ο Β’ Τουρκοβενετικός πόλεμος (1499 – 1502). Ο σουλτάνος Βαγιαζήτ επεδίωκε την κατάκτηση όλων των ενετικών φρουρίων της ηπειρωτικής Ελλάδας, και κυρίως τη Ναυπάκτου. Τον Μάιο του 1499 μια τεράστια τουρκική στρατιά έφτασε έξω από τη Ναύπακτο και άρχισε την από ξηράς πολιορκία. Αργότερα, αφού νίκησε τον ενετικό στόλο σε μια αψιμαχία, έξω από τη Σαπιέντζα, έφτασε εμπρός από το λιμάνι της πόλης τουρκικός στόλος 300 πολεμικών πλοίων. Αποκλεισμένη από στεριά και θάλασσα η φρουρά της Ναυπάκτου αναγκάστηκε να παραδοθεί στις 28 Αυγούστου 1499.
Ο Ενετικός στόλος, αν και διέθετε 150 ενετικά, 22 γαλλικά και 2 ροδιακά πλοία, δεν κινήθηκε από το αγκυροβόλιο του στην Κέρκυρα. Μετά την νίκη τους οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του Ναυπλίου, της Πύλου και της Μεθώνης. Και στις τρεις πόλεις οι φρουρές αποτελούντο κυρίως από Έλληνες στρατιώτες, με Έλληνες και Ενετούς αξιωματικούς. Στο Ναύπλιο και στην Πύλο οι Τούρκοι αποκρούστηκαν με μεγάλες απώλειες. Έτσι περιορίστηκαν στην πολιορκία της Μεθώνης. Οι Ενετοί προσπάθησαν αυτή τη φορά να καλύψουν την πόλη από τη θάλασσα. Ηττήθηκαν όμως και πάλι και αποσύρθηκαν στη Ζάκυνθο. Κατόπιν τούτου οι Τούρκοι άρχισαν ανενόχλητοι την συστηματική πολιορκία της Μεθώνης. Εμπρός από το λιμάνι της πόλης τάχθηκε σε τριπλή γραμμή ο τουρκικός στόλος. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η άλωση της Μεθώνης ήταν απλώς θέμα χρόνου, καθώς οι πολιορκημένοι είχαν ήδη αρχίσει να υποφέρουν από την έλλειψη των αναγκαίων. Η φρουρά έπρεπε να ανεφοδιαστεί με κάθε τρόπο.
Την επικίνδυνη αυτή αποστολή οι Ενετοί αποφάσισαν να την αναθέσουν σε Έλληνες «σαπροκόμητες» (πλοίαρχοι γαλερών). Πέντε Κερκυραίοι και δύο Κρητικοί πλοίαρχοι, οι Βαλλέριος Νάρκελλος, Ιωάννης Μαρής, Πέτρος Βεβετσάνος, Αλέξανδρος Γότης, Φραγκίσκος Χερβούχης, Ιάκωβος Βαρβεσινιάνος και κάποιος Γριόνης, ανέλαβαν την αποστολή θανάτου να σπάσουν με επτά γαλέρες του αποκλεισμό. Οι Έλληνες πλοίαρχοι, πέραν πάσης προσδοκίας, κατόρθωσαν να επικρατήσουν 300 τουρκικών πολεμικών και να εισέλθουν αβλαβείς στο λιμάνι της Μεθώνης. Τότε όμως συνέβη η συμφορά. Οι πολιορκημένοι, απελπισμένοι και ταλαιπωρημένοι, άρχισαν να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους στα ρημαγμένα από τον βομβαρδισμό τείχη, σπεύδοντας να βρουν καταφύγιο στις γαλέρες.
Ο Βαγιαζήτ, ο οποίος κατεύθυνε προσωπικά τις επιχειρήσεις, έδωσε διαταγή για την εκτέλεση γενικής εφόδου. Σε λίγο οι Τούρκοι είχαν εισέλθει στην πόλη σφαγιάζοντας όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Όσοι κάτοικοι και φρουροί πρόλαβαν επιβιβάστηκαν στις γαλέρες. Λιγοστοί κατέφυγαν στο φρούριο της πόλης, όπου και ύστερα από σύντομο, μα αιματηρό αγώνα κατεβλήθησαν. Οι Τούρκοι έσφαξαν όσους έπεσαν στα χέρια τους, ακόμα και τους βαριά τραυματισμένους. Ήταν 10 Αυγούστου του 1500.