Η «αξιολόγηση» των δημοσίων υπαλλήλων και οι εμπνευστές της
Γράφει ο Προκόπης Κωφός
Η παραγωγικότητα της εργασίας σε μια ιδιωτική επιχείρηση ή σε μια δημόσια υπηρεσία δεν είναι ευθύνη του εργαζόμενου, αλλά ευθύνη της εργοδοσίας και πηγάζει από τον εκσυγχρονισμό της επιχείρησης με τα πιο σύγχρονα μέσα παραγωγής, τον καλό προγραμματισμό, την καλή οργάνωση και τον έλεγχο! Αυτό το επιχείρημα που προωθείται από κυβερνητικούς παράγοντες, κόμματα και μέσα μαζικής ενημέρωσης, πως όταν μια επιχείρηση ή μια δημόσια υπηρεσία δεν πάει καλά φταίνε οι εργαζόμενοι που δεν δουλεύουν είναι πρωτοφανές! Παρουσιάζει την όποια επιχείρηση ή την όποια δημόσια υπηρεσία, ως ένα ξέφραγο αμπέλι όπου ο εργαζόμενος έχει την ευχέρεια να κάνει οτιδήποτε του κατέβει, να σκοτώνει μύγες, να παίρνει μόνος του άδεια, να αφήνει τη δουλειά για να κάνει εξωτερικές δικές του δουλειές, να κάνει chatting στο Internet και να αφήνει γενικά στην άκρη τη δουλειά που πρέπει να γίνει και για την οποία τον πληρώνουν, χωρίς να τον ελέγχει κανένας και χωρίς να ελέγχει κανείς αν έγινε η δουλειά που πρέπει να γίνει! Αν είναι δυνατόν! Μόνο όταν έχει κανείς μια τόσο αρρωστημένη αντίληψη για τη λειτουργία μιας επιχείρησης ή μιας δημόσιας υπηρεσίας, μόνο τότε μπορεί να αποδώσει τα χάλια της στον ίδιο τον εργαζόμενο και μόνο τότε μπορεί να έχει και τη «νοσηρή» πολιτική της «αξιολόγησης» που είναι κι αυτή με αυτή την έννοια πρωτοφανής, γιατί θεωρεί πως οι δημόσιες εν προκειμένω υπηρεσίες ήταν, είναι και θα είναι ξέφραγα αμπέλια, όπου ο κάθε εργαζόμενος στις υπηρεσίες αυτές δεν είναι ενταγμένος μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο εργασίας με συγκεκριμένα καθήκοντα για να κάνει αυτά που θα του ανατεθούν και για τα οποία τον προσέλαβαν και τον πληρώνουν, αλλά έχει την ευχέρεια να αφήνει στην άκρη τη δουλειά του και να κάνει οτιδήποτε του κατέβει και οτιδήποτε τον βολεύει, ακόμα και να μην προσέρχεται κανονικά στην εργασία του, χωρίς να τον ελέγχει κανείς!
Οι εμπνευστές του μέτρου της «αξιολόγησης» των δημοσίων υπάλληλων είναι γνωστό πως είναι θιασώτες και υπέρμαχοι του ιδιωτικού τομέα και ως τέτοιοι είναι βέβαιο πως γνωρίζουν πως στις ιδιωτικές επιχειρήσεις ένα τέτοιο μέτρο σαν την «αξιολόγηση» είναι αδιανόητο! Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, οι εργοδότες οργανώνουν και ελέγχουν την εργασία με σκοπό να επιτευχθούν όσα έχουν προγραμματιστεί και οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να ανταποκριθούν στα συγκεκριμένα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί και να φέρουν σε πέρας το έργο που η επιχείρηση στην οποία εργάζονται έχει προγραμματίσει. Αν ένας εργαζόμενος δεν ανταποκριθεί σ’ αυτά που του ανατέθηκαν, κοινώς δεν «βγάλει τη δουλειά» που έπρεπε να κάνει, ελέγχεται άμεσα από το «αφεντικό», «επιστάτες», «διευθυντές» και διάφορους «προϊσταμένους» και υφίσταται άμεσα τις συνέπειες της μη επαρκούς ανταπόκρισής του. Είναι λοιπόν φανερό πως σε μια τέτοια οργάνωση της εργασίας ένα τέτοιο μέτρο όπως η «αξιολόγηση» δεν έχει κανένα απολύτως νόημα και το ερώτημα που τίθεται είναι, γιατί οι υπέρμαχοι της «ελεύθερης αγοράς» και του ιδιωτικού τομέα δεν περιορίζονται στη θεσμοθέτηση του προγραμματισμού, της οργάνωσης και του ελέγχου της εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων, όπως γίνεται στον ιδιωτικό τομέα που ομνύουν στο όνομά του, και προωθούν την «αξιολόγηση» με την οποία κρίνεται εκ των υστέρων ο ίδιος ο εργαζόμενος και όχι η ανταπόκρισή του στη δουλειά που του έχει ανατεθεί και μάλιστα σε απεριόριστο χρονικό ορίζοντα στο παρελθόν; Ποιο είναι άραγε το ζητούμενο της «αξιολόγησης»; Αν δεν είναι να γίνεται η δουλειά, τότε τι είναι; Μήπως να βρεθεί ποιος είναι πιο «άξιος» από τον άλλο, δηλαδή η λεγόμενη «αξιοκρατία» και να απολυθούν οι «ανεπαρκείς», οι «ανάξιοι» και γιατί όχι και οι για «διάφορους» λόγους ανεπιθύμητοι;
Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα δεν είναι δύσκολο να δοθεί: Κατ’ αρχήν πρέπει να παρατηρήσουμε πως οι εμπνευστές του μέτρου της «αξιολόγησης» των δημοσίων υπαλλήλων είναι ταυτόχρονα και οι υπεύθυνοι και εμπνευστές του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε και λειτουργεί και τώρα ο Δημόσιος Τομέας. Η «αξιολόγηση» των δημοσίων υπαλλήλων έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του ’90 και συγκεκριμένα στο Προεδρικό Διάταγμα 318 του 1992. Τότε, σκοπός της «αξιολόγησης» ήταν η λεγόμενη «αξιοκρατία», δηλαδή η προώθηση των ημετέρων και συνακόλουθα ο αποτελεσματικότερος έλεγχος του Δημόσιου Τομέα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Στην εποχή της κρίσης η «αξιολόγηση» προσαρμόστηκε στα σημερινά δεδομένα και τις σημερινές «ανάγκες», που είναι η συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα και συνακόλουθα ο περιορισμός των δωρεάν κοινωνικών παροχών για να μεταφερθεί ζωτικός χώρος και κερδοφορία στον Ιδιωτικό, η μείωση των μισθών των Δημοσίων Υπαλλήλων, γιατί η «αξιολόγηση» αντικαθιστά τη μισθολογική βελτίωση λόγω χρόνων υπηρεσίας, η υποταγή των δημοσίων υπαλλήλων με την απειλή της «αξιολόγησης» που πρέπει να καταγράφει οπωσδήποτε και «ανάξιους» και φυσικά παραμένει και ο αρχικός σκοπός της, δηλαδή η προώθηση των ημετέρων και ο έλεγχος του Δημόσιου Τομέα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, είτε στο αρχικό του στάδιο, είτε στο τωρινό, το μέτρο της «αξιολόγησης» προϋποθέτει πως ο Δημόσιος Τομέας θα συνεχίσει να λειτουργεί όπως τον λειτουργούσαν τόσα χρόνια αυτοί που είχαν τον έλεγχό του, ως τσιφλίκι τους και ως μέσο για την εξασφάλιση ψηφοφόρων και βέβαια ως ένα ξέφραγο αμπέλι όπου η προσφορά επαφίεται στην καλή διάθεση των εργαζομένων του που επομένως πρέπει να «αξιολογούνται» εκ των υστέρων για να ελεγχθεί αν έκαναν τη δουλειά που υποτίθεται πως τους έδωσαν να κάνουν και να τους έχουν με αυτό τον τρόπο «στο χέρι»! Και επειδή φυσικά δεν μπορεί να αποδοθούν στους υμνητές του ιδιωτικού τομέα και τους υποστηριχτές των ιδιωτικών συμφερόντων τέτοιες προθέσεις και μια τέτοια παιδαριώδης αντίληψη για την αποδοτική λειτουργία του Δημόσιου Τομέα, εύκολα προκύπτει πως ο σκοπός του θεσμού της «αξιολόγησης» δεν είναι η εξυγίανση και η αποδοτικότητα του Δημόσιου Τομέα όπως ισχυρίζονται, αλλά η εφαρμογή της πολιτικής τους, δηλαδή η συρρίκνωσή του, η μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, η υποταγή τους, η προώθηση των ημετέρων και ο έλεγχος του Δημόσιου Τομέα από τις κυβερνήσεις, ώστε η λειτουργία του να υποτάσσεται στην κυβερνητική πολιτική και όχι στην παροχή των κοινωνικών υπηρεσιών για τις οποίες υπάρχει!
Οι δημόσιοι υπάλληλοι με την αντίδρασή τους και την απόρριψη της «αξιολόγησής» τους, δεν προστατεύουν μόνο τον εαυτό τους, αλλά και το δημόσιο συμφέρον, τη δωρεάν προσφορά των κοινωνικών παροχών στην Παιδεία, στην Υγεία, στο Περιβάλλον, στην Καθημερινότητα!
