Τροφές που βλάπτουν τα δόντια- Ποιες είναι

Η διατροφή και πιο συγκεκριμένα η τροφή κατέχει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου. Επίσης κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό αλλά συχνά δεν το λαμβάνουμε υπόψιν μας είναι η καλή στοματική υγεία και η κατάσταση των δοντιών. Η υγεία του στόματός μας, αντικατοπτρίζει τη γενική υγεία του σώματός μας, επίσης η στοματική υγεία και η κατασταση των δοντιών είναι το αρχικό στάδιο προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία σίτισης του ανθρώπου.

Δύο είναι οι βασικές εκείνες περίοδοι κατά τη διάρκεια ζωής που δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη στοματική υγεία, η πρώτη είναι η βρεφική και εφηβική ηλικία κατά την οποία βγαίνουν νέα δόντια και η δεύτερη είναι η τρίτη ηλικία κατα την οποία λόγω της παρόδου του χρόνου αρχίζουν να φθείρονται τα δόντια.
Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες τροφές που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη στοματική υγεία καθότι φαίνεται να βλάπτουν τα δόντια.
Υδατάνθρακες, ζάχαρη, αναψυκτικά και επεξεργασμένα τρόφιμα:
Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ζάχαρης είτε στη κρυσταλλική της μορφή, είτε σε μορφή σνακ, αναψυκτικών ή αλλων επεξεργασμένων τροφίμων φαίνεται αποτελεί έναν πρωταρχικό παράγοντα κινδύνου για τα οδοντικά νοσήματα.
Η τερηδόνα αποτελεί το υπ’αριθμόν ένα πρόβλημα των δοντίων το οποίο σχετίζεται άμμεσα με τη διατροφή και συγκεκριμένα με την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης. Οι απλοί υδατάνθρακες αρχικά υφίσταται ζύμωση απο τα συστατικά της σιέλου και παράγονται οξέα, τα οποία με τη σειρά τους προσβάλλουν και διαβρώνουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Τέτοιοι απλοί υδατάνθρακες είναι η ζάχαρη στη κρυσταλλική της μορφή όπως και έτοιμοι συσκευασμένοι ή συμπηκνωμένοι χυμοί φρούτων που συνήθως έχουν πολύ μεγάλη περιεκτικότητα ζάχαρης. Επίσης στην ίδια κατηγορία είναι και τα αναψυκτικά και γενικότερα αφεψήματα όπως η σόδα, σακχαρούχα ποτά σε σκόνη και ενεργειακά- αθλητικά ποτά.
Προσοχή επίσης θα πρέπει να δωθεί και στη ζάχαρη που προστείθεται σε τρόφιμα όπως γλυκά, μπισκότα, μπάρες δημητριακών, δημητριακά κτλ αλλά και σε αλμυρά τρόφιμα όπως κράκερ, έτοιμα γεύματα, επιδόρπια γιαουρτιού ή ροφήματα με γάλα ή σοκολάτα. Ακόμη καλό θα ήταν η κατανάλωση κρυσταλλικής ζάχαρης να γίνεται με μέτρο ή και να αποφεύγεται σε τρόφιμα ή ροφήματα τα οποία τα παρασκευάζουμε εμείς οι ίδιοι όπως κάποιο σπιτικό γλυκό ή ακόμα και η ποσότητα της ζάχαρης στο καφέ ή στο τσάι που καταναλώνουμε καθημερινά. Σύμφωνα με οδηγία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας η κατανάλωση ζάχαρης δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τα 50 γραμμάρια την ημέρα (περίπου 12 κουταλάκια του γλυκού), προσοχή βέβαια και εδώ στη κρυφή ζάχαρη στα τρόφιμα.
Οι υδατάνθρακες που εμπεριέχονται φυσικά στα τρόφιμα όπως η λακτόζη του γάλακτος και οι υδατάνθρακες των φρούτων , εάν και όταν υφίστανται ζύμωση και προκαλούν παραγωγή οξέων, θεωρείται ότι δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη τερηδόνας. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται σε αμυλούχες τροφές όπως πατατα, ρύζι, ζυμαρικά ή ψωμί ολικής άλεσης φαίνεται να προάγουν σε μικρότερο βαθμό την ανάπτυξη τερηδόνας.
Αλκοόλ:
Η υπεροβολική κατανάλωση αλκοόλ συχνά μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα δόντια αλλά και σε ολόκληρη τη στοματική κοιλότητα. Λόγω αυξημένης οξύτητας αλλά και αυξημένων σακχάρων των ποτών το πιο συχνό πρόβλημα που μπορεί να προκληθεί είναι η τερηδόνα. Επίσης ενδέχεται να παρατηρηθούν κάποιες φλεγμονές ή ερεθισμοί γενικότερα στη στοματική κοιλότητα οι οποίες είναι αρκετά ενοχλητικές. Αν η αυξημένη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών συνδιαστεί με χρήση καπνού τότε υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του στόματος.
Καπνός:
Η συχνή και χρόνια χρήση καπνού ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα στα δόντια, στα ούλα αλλά και καρκίνο του στόματος. Ακόμη προκαλεί χρωστικές, δηλαδή αλλάγες στο χρώμα των δόντιων, κακή αναπνοή, πρόωρη απώλεια δοντιών, καθώς γεύσης και όσφρησης, επίσης αν συνδιαστεί με τη κατανάλωση αλκοόλ και διατροφής υψηλής σε απλούς υδατάνθρακες αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης βακτηρίων και λοιμόξεων στη στοματική κοιλότητα φθείρωντας τα δόντια.
Τέλος τροφές όπως η σάλτσα ντομάτας και ροφήματα που περιέχουν καφεϊνη φαίνεται να προκαλούν κιτρίνισμα ή κηλίδες στα δόντια, χωρίς βέβαια να φαίνεται ότι προκαλλόυν κάποια περαιτέρω βλάβη στην υγεία των δοντιών.
Βιβλιογραφία:
«Διατροφή για υγεία, άσκηση και αθλητισμό» Μαρία Χασαπίδου, Άννα Φαχαντίδου, εκδ. University studio press, (2002), κεφάλαιο 9 «Διατροφή στον κύκλο ζωής του ανθρώπου».
«Εγχειρίδιο παιδικής διατροφής» (τριτη έκδοση), Hendricks K, Duggan C, Walker A. (2003) Εκδ Παρισιάνου, κεφάλαιο 12 «Φροντίδα δοντιών και ούλων»
«Η διατροφή στα σταδια της ζωής» Ζαμπέλας Α. (2003), Εκδ.Πασχαλίδης, κεφάλαιο 4 «Διατροφή στη βρεφική ηλικία».
Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία: http://www.eoo.gr/index.php