«Δεν Ξεχνώ» σημαίνει «Δεν Εκχωρώ»!

Το ημερολόγιο δεν πρόλαβε να γυρίσει το επόμενο φύλλο του.

Νωρίτερα, κοντοστάθηκε για λίγο στις 15 του μήνα για να προλάβουν οι μεγαλύτεροι να μαζέψουν τις σκέψεις και τις θύμησες. Βγήκαν από τα κασετόφωνα οι προκλητικές εξαγγελίες των πραξικοπηματιών κι η περηφάνεια τους που αποτίναξαν το «φαύλο καθεστώς». Ήχησαν από το παρελθόν τα εμβατήρια του χουντοπατημένου ΡΙΚ και η «θριαμβευτική είδηση» πως ο Μακάριος είναι νεκρός. Μελαγχολική και διαχρονικά ενοχλητική η επετειακή σειρήνα των 8.20. Χρονικό προαναγγελθείσας εισβολής που όλοι την έβλεπαν εκτός από τους πραξικοπηματίες που τους βάφτισαν «άφρονες» κι έτσι απαλλάγηκαν. Κι όμως, ούτε αυτοί ούτε οι ηθικοί αυτουργοί ήταν άφρονες. Ειδικά οι τελευταίοι πέτυχαν και με το παραπάνω το δικό τους ζητούμενο…
Είναι πάντα φορτωμένες οι μέρες και το ξέρουμε πως σε μια τραγική πορεία που συνεχιζεται 46 χρόνια δεν είναι μόνο οι επέτειοι που έχουν σημασία αλλά η διαρκούσα καθημερινότητα που μπορεί να τη συνηθίσεις αλλά δεν δικαιούσαι να εξοικειωθείς μαζί της. Οι επέτειοι σημαδεύονται με τα μνημόσυνα των ανθρώπων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν κι άλλων, αμάχων, που δολοφονήθηκαν. Και με τη θύμηση όσων χάθηκαν κι έμειναν τα ονόματά τους σε μακρύ κατάλογο που, μετά τους πρώτους μήνες, μικραίνει μόνο όταν τα λείψανά τους εντοπιστούν και «ταυτοποιηθούν με τη μέθοδο DNA», όπως λέει η τυποποιημένη επίσημη ανακοίνωση. Οι επέτειοι όμως δεν είναι μνημόσυνο της κατεχόμενης γης. Ενεργοποιούν τη μνήμη κι αποτελούν ένα ακόμα σπινθήρα για επιβεβαίωση τού «Δεν Ξεχνώ» που έχει νόημα μόνο αν ταυτόχρονα σημαίνει πως «Δεν Εκχωρώ», δικαιώματα και αξιοπρέπεια!
Μόλις πριν λίγες μέρες έφυγε ο αγωνιστής Παπαλάζαρος παίρνοντας μαζί του τον πόνο για την απώλεια των δυο παλληκαριών του μα και όσα ανακάλυψε για τους δολοφόνους. Οι ένοχοι δεν ήταν περαστικοί αλλά ζουν ανάμεσά μας και ψηφίζουν κι αυτοί, με τους αβάσταχτα ανεκτικούς κανόνες της δημοκρατίας. Όπως και οι δολοφόνοι του Δώρου Λοϊζου, τέλος του Αυγούστου εκείνης της μαύρης χρονιάς… Όπως και οι δολοφονοι του καταδρομέα Σωτήρη Αδάμου Κωνσταντίνου που οι πραξικοπηματίες θέλησαν διπλά να τον δολοφονήσουν φορτώνοντάς του τη ντροπή να θεωρηθεί σαν ένας από εκείνους που επιτέθηκαν στο Προεδρικό. Η σιγουριά της οικογένειας και η επιμονή της για την αλήθεια, την ανέδειξαν 33 χρόνια μετά: Πισώπλατα κτυπήθηκε ο Σωτήρης γιατί αρνήθηκε να συμμετάσχει στην πραξικοπηματική επιχείρηση…
Κάθε που γυρίζει ο χρόνος, αλλιώς ζούμε τούτες τις μέρες. Τα πρώτα είκοσι τόσα χρόνια είχαμε πορείες και συλλαλητήρια. Και ποιος θα προλάβει την (τότε) Πλατεία Ελευθερίας και ποιος θα πορευτεί σε ποια μεριά του κατοχικού συρματοπλέγματος. Και μια και ήταν (και είναι) τεράστια η διαδρομή του, δεν υπήρχε περίπτωση να μην βρεις μια συμβολική μεριά του. Ήταν σημαντικές οι πορείες των Γυναικών που Επιστρέφουν ανεξάρτητα επετειακής συγκυρίας. Ήταν κι οι εκδηλώσεις των μαθητών και των φοιτητών που λοιδορήθηκαν σαν διαφεύγοντες από τις σχολικές και μαθησιακές τους υποχρεώσεις. Ήταν οι Γυναίκες του Οδοφράγματος που στέκονταν στο Λήδρα Πάλας τα Σαββατοκυρίακα, σιωπηλή άλλά ενοχλητική υπόμνηση στους ποικίλους «δικαιούχους» που το διάβαιναν. Ήταν, ακόμα, οι διαδοχικές πεζοπορίες από τον Πύργο (που λανθασμένα αναφέρεται σαν «ακριτικός» – δεν έχουμε σύνορα ή, μήπως, έχουμε;) κατά μήκος της κατοχικής γραμμής προς τη Λευκωσία. Από τότε άλλαξαν πολλά. Πολλοί όροι έχουν παραμορφωθεί. Η υπομονή και η αντοχή έγινε ανοχή και, υποβοηθούμενη, τείνει προς την αποδοχή. Χωρίς να συνειδητοποιείται πως αυτό δεν διασφαλίζει οτιδήποτε. Τι λέγαμε για την Καρπασία και τους ελεύθερους πολιορκημένους της; Πόσοι θυμούνται τη Δασκάλα Ελένη Φωκά; Πώς από το «Όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους» φτάσαμε στο «Όλοι οι πρόσφυγες στα προσφυγικά τους»; Στο μεταξύ, πού να βρεις πλατεία; Η Πλατεία Eλευθερίας, που έχει και το όνομα, υφίσταται μια μακρόχρονη «ανάπλαση», κι εμείς τις συνέπειές της. Πού θα πάει, κάποιο Ιούλη θα είναι έτοιμη και μακάρι να μη χρειαστούμε τότε τις γεωμετρικές της δυνατότητες για διασφάλιση κοινωνικών αποστάσεων – αλλού είναι που παραμένουν οι αποστάσεις μας. Το κατοχικό συρματόπλεγμα, τώρα λέγεται γραμμή ή οδόφραγμα. Το πρόβλημα δεν είναι που ανοιγοκλείνει κατά την πανδημία αλλά που συνεχίζει να επιβεβαιώνει την κατοχή μέσα από την ψευδαίσθηση μιας «ελεύθερης» διακίνησης με την επίδειξη ταυτότητας στην πόρτα της…
Μπορεί να μην ήταν τυχαίο που βρέθηκα να ξεφυλλίζω το καινούργιο διπλό βιβλίο της Κερυνειώτισσας Ρήνας Κατσελλή με τίτλο «Οι εγκλωβισμένοι του Ξενοδοχείου Ντόουμ». Δεν προσφέρεται για βιαστικό διάβασμα – είναι συγκλονιστική τόσο η μελέτη των συνθηκών διαβίωσης των εγκλωβισμένων του Ντόουμ (Α΄τόμος) όσο και η παράθεση αυθεντικών μαρτυριών μερικών από αυτούς (Β΄τόμος). Σαν από ταινία περνάνε στις σελίδες του βιβλίου πολλές από τις φωτογραφίες που ο Κώστας Ζαμπαρλούκος κατάφερε να φυγαδεύσει, κρατώντας ζωντανό ένα κομμάτι της φθίνουσας ιστορικής μνήμης. Μήπως θα ΄πρεπε να διδάσκεται και να συζητιέται στο Λύκειο αυτό το βιβλίο;
«Τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια», «η λύση περνά από την Κερύνεια», «την πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω». Πότε τ΄ακούσαμε τελευταία φορά; Το ίδιο και το ειδικό καθεστώς για την Καρπασία – τέτοιο δεν φαίνεται να χωράει στην «Τ/Κ πολιτεία». Ύστερα, «κόκκινη γραμμή» έγινε η Μόρφου μέχρι που την ξεχάσαμε για να διεκδικούμε τώρα «τουλάχιστον» την περίκλειστη Αμμόχωστο…
Αύριο το ημερολόγιο θα έχει προχωρήσει γυρνώντας στο επόμενο φύλλο. Οι σειρήνες θα μας χαλάσουν τον πρωϊνό ύπνο – ποιος θα μπορέσει να μας χαλάσει τον διαρκούντα ύπνο; Όταν στο διάλειμμα των τουρκικών γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, το πλήρωμα αποφασίσει να βγει για να «ξεσκάσει» στη Λεμεσό, τότε θα διαπιστώσουμε πως οι πύργοι και οι επαύλεις δεν προσφέρουν την αμυντική θωράκιση που (κάποτε) λέγαμε…
[email protected]
Κυριάκος Τσιμίλλης