Περισσότερα από 180 άρθρα περιλαμβάνει το… μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο που έθεσε σε διαβούλευση έως τις 6 Δεκεμβρίου το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Στόχος είναι να ψηφιστεί αμέσως μετά, καθώς, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και τη διάταξη για τη χορήγηση του επιδόματος προσωπικής διαφοράς, για το οποίο στόχος της κυβέρνησης είναι να καταβληθεί στους δικαιούχους έως τα Χριστούγεννα.
Αξίζει να σημειωθεί πως στο σχέδιο νόμου συμπεριελήφθησαν και οι αλλαγές στη φορολόγηση των παροχών των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, παρά τις αντιδράσεις της αγοράς, ενώ περιέχεται και μία σειρά από θετικές διατάξεις που αφορούν τους εργαζόμενους συνταξιούχους, την αύξηση του πλαφόν για τη συνταξιοδότηση ασφαλισμένων με οφειλές στα Ταμεία, τη χορήγηση επικουρικής σύνταξης, τη χορήγηση επιδόματος μητρότητας σε περισσότερες κατηγορίες εργαζομένων που μέχρι σήμερα δεν το λάμβαναν, τη θέσπιση καταβολής μιας σειράς επιδομάτων με προπληρωμένες κάρτες(όπου όμως υπάρχουν και σημαντικές εξαιρέσεις), την αναστολή της αύξησης επιτοκίου για τις ρυθμίσεις οφειλών προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και το δικαίωμα να συνεχίζουν να λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας όσοι συνάπτουν συμβάσεις μιας ημέρας, οι οποίες νομοθετήθηκαν πρόσφατα.
Το νομοσχέδιο θεραπεύει, επίσης, και μία… άκρως ελληνική παραδοξότητα: Μέχρι σήμερα οι ελεγκτές του ΕΦΚΑ είχαν το δικαίωμα να επιβάλλουν πρόστιμο μόνο για αδήλωτη εργασία (ύψους 10.500 ευρώ) και όχι εάν εντόπιζαν την πλέον συνήθη παράβαση, αυτή της υποδηλωμένης εργασίας, όπου π.χ. ένας εργαζόμενος είναι δηλωμένος για 4ωρο και δουλεύει 8ωρο. Και αυτό ενώ είναι κοινή παραδοχή πως οι ελεγκτές της Επιθεώρησης Εργασίας δεν επαρκούν για να καλύψουν όλες τις επιχειρήσεις της χώρας ούτε σε… 18 χρόνια. Με τη νέα διάταξη, μπορούν και οι ελεγκτές του ΕΦΚΑ να επιβάλλουν ποινέςκαι για αυτή την παράβαση.
Επίδομα προσωπικής διαφοράς
Η κυβέρνηση καταβάλλει για δεύτερη φορά έκτακτη ενίσχυση στους συνταξιούχους με θετική προσωπική διαφορά οι οποίοι δεν θα λάβουν αύξηση στη σύνταξή τους.
Συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10€ που λαμβάνουν μηνιαία σύνταξη έως και 1.600€, θα λάβουν έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση έως και 200€, αναλόγως τους ύψους της σύνταξής τους.
Ειδικότερα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος συντάξεων:
- έως 700€ θα λάβουν ενίσχυση 200€,
- από 700,01€ έως 1.100€ θα λάβουν ενίσχυση 150€,
- από 1.100,01€ έως 1.600€ θα λάβουν ενίσχυση 100€.
Απασχόληση συνταξιούχων
Καταργείται η περικοπή του 30% της σύνταξης, αφήνοντάς την ακέραια στους απασχολούμενους συνταξιούχους.
Αντικαθίσταται, όμως, από έναν μη ανταποδοτικό πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη.
Θεσπίζεται, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της μηνιαίας εθνικής σύνταξης.
Απασχόληση συνταξιούχων αναπηρίας
Από 1/1/2024 θεσπίζεται για πρώτη φορά ενιαίος κανόνας για την απασχόλησητων συνταξιούχων αναπηρίας.
Σήμερα ένα άτομο με αναπηρία που συνταξιοδοτείται από τον π. ΟΑΕΕ δεν επιτρέπεται να εργαστεί μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα Ταμεία πλην του π. ΙΚΑ. Εάν συνταξιοδοτείται από το π. ΙΚΑ, επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να εργαστεί και μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας.
Με τις νέες διατάξεις δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία να εργαστούν με τις προϋποθέσεις του π. ΙΚΑ και, μάλιστα, χωρίς να επιβαρύνονται με τον πόρο 10% υπέρ ΕΦΚΑ.
Συνταξιοδότηση με οφειλές
Αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών ασφαλιστικών εισφορών για συνταξιοδότηση από 20.000 σε 30.000 ευρώ (από 6.000 σε 10.000 για τον π. ΟΓΑ).
Για το ποσό από 20.000 έως 30.000 ευρώ (6.000 ως 10.000 για τον π. ΟΓΑ) παρακρατείται ποσοστό 60% της μηνιαίας σύνταξης, ενώ για το υπόλοιποχρέος γίνεται παρακράτηση σε 60 δόσεις μέχρι την εξόφλησή του, όπως γίνεται και σήμερα.
Ως κριτήρια υπαγωγής στη ρύθμιση τίθενται τα εξής:
- Όριο τραπεζικών καταθέσεων του οφειλέτη στα 12.000 ευρώ (6.000 για οφειλέτες του π. ΟΓΑ).
- Συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας τους.
- Πληρωμή εισφορών για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.
Αναστολή αύξησης επιτοκίου οφειλών προς φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης
Η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ καθιστά τα επιτόκια που ισχύουν για τις ρυθμίσεις οφειλών πολύ υψηλά και απαγορευτικά για υπαγωγή οφειλετών στις ρυθμίσεις αυτές, γεγονός που οδηγεί στην προτεινόμενη ρύθμιση αναστολής της αύξησης των επιτοκίων που επιβαρύνουν ρυθμισμένες ή μη οφειλέςπρος φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης με στόχο την άμβλυνση των επιπτώσεων του πληθωρισμού στις υποχρεώσεις του νοικοκυριών.
Απονομή επικουρικών συντάξεων
Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της χρόνιας αναμονής για χορήγηση επικουρικών συντάξεων σε ασφαλισμένους -κυρίως του Δημοσίου- που με το τωρινό καθεστώς για να λάβουν σύνταξη έπρεπε να έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις θεμελίωσης με τον φορέα κύριας ασφάλισης ή να έχουν συμπληρώσει τον ίδιο αριθμό ημερών επικουρικής ασφάλισης με τον κύριο φορέα.
Με την ενοποίηση των κανόνων, όσοι παίρνουν την κύρια σύνταξή τους και έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια επικουρικής ασφάλισης θα μπορούν να πάρουν αμέσωςτις συντάξεις τους. Εκτιμάται ότι περίπου 15.000 αιτήματα συνταξιοδότησης που βρίσκονται σε αναμονή για τουλάχιστον δύο χρόνια θα μπορούν να εκκαθαριστούν αυτόματα.
Επίδομα μητρότητας
Λαμβάνουν για πρώτη φορά την 9μηνη παροχή προστασίας της μητρότητας και οι ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες στο πεδίο της ανατροφής τέκνου.
Συγκεκριμένα, θα λαμβάνουν για 9 μήνες τον καθαρό κατώτατο μισθό (780 ευρώ σήμερα), δηλαδή συνολικά 7.020 ευρώ, πέραν του ποσού που λαμβάνουν κατά τη διάρκεια κυοφορίας και λοχείας.
Επιπλέον, το επίδομα επεκτείνεται και σε μισθωτές μητέρες του π. ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ που με την ισχύουσα νομοθεσία λάμβαναν μόνο το επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον φορέα τους.
Ενεργός ΑΜΚΑ και υγειονομική περίθαλψη
Η διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο προσαρμόζει τη νομοθεσία στα νέα διακριτά στάδια έκδοσης και ενεργοποίησης του ΑΜΚΑ και έχει στόχο να αντιμετωπίσει φαινόμενα καταστρατήγησης του συστήματος και συγκεκριμένα να αποθαρρύνει τους ανθρώπους που δεν μένουν ή/και δεν έχουν πλέον καμία έννομη σχέση με την Ελλάδα, επισκέπτονται περιστασιακά τη χώρα για να κάνουν χρήση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και φεύγουν αμέσως μετά, επιβαρύνοντας οικονομικά τη χώρα και τους πολίτες που πληρώνουν φόρους και εισφορές.
Καταβολή επιδομάτων μέσω προπληρωμένης κάρτας
Όπως συμβαίνει ήδη σήμερα με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, στο εξής θα καταβάλλονται μέσω προπληρωμένης κάρτας τα περισσότερα επιδόματα. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% του ποσού της ενίσχυσης ή του επιδόματος σε ηλεκτρονικές πληρωμές και αγορές, ενώ για το υπόλοιπο ποσό παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών.
Προβλέπονται επίσης κίνητρα για όποιον επιλέξει να μην κάνει ανάληψη του υπολοίπου αλλά να το χρησιμοποιήσει σε ηλεκτρονικές συναλλαγές, κατά το πρότυπο των φορολοταριών που πραγματοποιεί το υπουργείο Οικονομικών.
Σημαντικότερες είναι όμως οι εξαιρέσεις, καθώς θα συνεχίσουν να καταβάλλονται με μετρητά στο σύνολό τους μία σειρά από επιδόματα, όπως τα αναπηρικά επιδόματα, το επίδομα στέγασης και έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις της ΔΥΠΑ.
Σύνταξη σε ορφανά τέκνα και ορφανά τέκνα με αναπηρία
Ενοποιούνται οι κανόνες και οι προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης θανάτουστα δικαιοδόχα τέκνα, διορθώνοντας αδικίες που προέκυψαν από τη διαφορετική αντιμετώπιση αναλόγως της ημερομηνίας θανάτου του γονέα (πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016).
Ειδικότερα, πλέον θα χορηγείται σύνταξη θανάτου για όλα τα άγαμα ορφανά τέκνα έως το 24ο έτος της ηλικίας τους, ανεξαρτήτως εάν σπουδάζουν ή όχι και ανεξαρτήτως τού πότε επήλθε ο θάνατος του γονέα (πριν ή μετά το 2016).
Με αυτόν τον τρόπο ορφανά τέκνα που έχαναν τη σύνταξη θανάτου του γονέα τους μόλις συμπλήρωναν τα 18 τους έτη (εάν ο θάνατος γονέα είχε επέλθει προ του 2016 και δεν σπούδαζαν) πλέον θα τη λαμβάνουν για έξι επιπλέον χρόνια, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν ο θάνατος του γονέα επήλθε μετά το 2016.
Επίσης, ενοποιούνται οι κανόνες χορήγησης σύνταξης στα αμφοτεροπλεύρως(που έχουν χάσει και τους δύο γονείς) ορφανά τέκνα με βαριές αναπηρίες και αίρεται η ανισότητα ανάμεσα στον Ιδιωτικό και το Δημόσιο τομέα.
Παράταση προαιρετικής ασφάλισης στο ΤΕΚΑ για έναν χρόνο
Από 1/1/2023 δόθηκε η δυνατότητα σε εργαζομένους που είναι ήδη ασφαλισμένοι στην επικουρική του e-ΕΦΚΑ και έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά να μεταβούν από τον e-ΕΦΚΑ στο ΤΕΚΑ. Η προθεσμία αυτή παρατείνεται για άλλον έναν χρόνο, μέχρι τις 31/12/2024.
Επισημαίνεται ότι οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι (αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, αγρότες, ελεύθεροι επαγγελματίες) που δεν έχουν υποχρέωσηυπαγωγής στον κλάδο επικουρικής μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο be.teka.gov.gr, χωρίς χρονικό περιορισμό, εφόσον έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και εντεύθεν.
Διευκόλυνση συμπλήρωσης απαιτούμενων ενσήμων, για το έτος της πανδημίας (2020), για τη λήψη μειωμένης σύνταξης
Δίνεται η ευκαιρία στους εργαζομένους, παλαιούς ασφαλισμένους που το 2020 βίωσαν τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας και δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ένσημα για το έτος αυτό, να τα συμπληρώσουν ώστε να μπορέσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη υπολογίζοντας προς τον σκοπό αυτόν τα ένσημα του έτους 2019.
Σποραδική απασχόληση επιδοτούμενων ανέργων
Δίνεται η δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις 12 ημέρες μηνιαίως. Στην περίπτωση αυτή το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.
Εξαιρέσεις στο δηλούμενο εισόδημα για την καταβολή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
Εξαιρείται από το δηλούμενο εισόδημα, που υπολογίζεται για την ένταξη στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, το ειδικό βοήθημα που χορηγείται σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους.
Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η στήριξη των ατόμων αυτών, τα οποία ανήκουν σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα.
Φορολόγηση επαγγελματικής ασφάλισης
Ορίζεται ότι για έως 5 έτη ασφάλισης ο φόρος είναι 10% για επικούρηση(σύνταξη) και 20% για εφάπαξ.
Από 6 έως 15 έτη ασφάλισης 7,5% για περιοδική παροχή και 15% για εφάπαξ.
Από 16 έως 25 έτη ασφάλισης 5% για περιοδική παροχή και 10% για εφάπαξ.
Από 26 έτη και άνω, 2,5% για περιοδική παροχή και 5% για εφάπαξ.
Οι συντελεστές υπόκεινται σε προσαύξηση κατά 50%, εάν πρόκειται για είσπραξη από το δικαιούχο ποσού πρόωρης εξαγοράς.
Για όσους ασφαλιστούν μετά τα 55 έτη επιβάλλεται προσαύξηση 5% για κάθε έτος που υπολείπεται των πέντε ετών ασφάλισης. Αντίστοιχα ορίζεται η φορολόγηση και για τα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια.