Πολιτικές προκλήσεις άνευ προηγουμένου έχει ενώπιόν της η Κυπριακή Δημοκρατία, που καλείται να βρει τρόπους αντίδρασης στην κλιμάκωση των τουρκικών ενεργειών. Πολυεπίπεδη πολιτική γράφει το καρνέ των ενεργειών Προέδρου και Υπουργού Εξωτερικών
Γράφει: Χρίστος Χαραλάμπους
Αποτελεσματική υπερπήδηση προβλημάτων, ταχύτατη προώθηση εκκρεμούς γεωτρητικού προγράμματος και πέρασμα στην εποχή της παραγωγής και εκμετάλλευσης του πιστοποιημένου φυσικού πλούτου γράφει το καρνέ τών επί του εδάφους απαντήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην πρωτοφανή κλιμάκωση των προκλήσεων από την Τουρκία.
Πέραν της σχεδόν επιβεβλημένης – για λόγους διπλωματικού τακτ – επανάληψης όπου δει της βούλησής της για επιστροφή στις συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού, η Λευκωσία δεν δείχνει τάσεις, επί του παρόντος, τουλάχιστον, να συρθεί σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων που επιχειρεί διά της πολιτικής των κανονιοφόρων να επιβάλει η Άγκυρα.
Δύσκολη εξίσωση με Ρωσία…
Οι αναβαθμισμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ, εν μέσω ενός ιδιάζοντος ψυχροπολεμικού κλίματος, σε μια μάλιστα συγκυρία που όλος ο πλανήτης κοιτά προς την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, δυσκολεύουν όσο ποτέ προηγουμένως τις σχέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας – Μόσχας. Η προσπάθεια του νεοσουλτάνου Ερντογάν να “δέσει” τις σχέσεις του με τη Ρωσική Ομοσπονδία, τα fake news περί δήθεν ετοιμότητας της Μόσχας να αναγνωρίσει το “ψευδοκράτος”, αλλά και οι “ειδήσεις” που μεταφέρουν Τούρκοι δημοσιογράφοι ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την εξ ανατολάς συνεργάτιδά της για τα αποθέματα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο αποκαλύπτουν το τουρκικό σχέδιο.
Η Λευκωσία έχει ενώπιόν της μια μεγάλη πρόκληση να διαχειριστεί, που δυσκολεύει, γιατί εδώ και πάρα πολύ καιρό δεν υπήρχε ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας με τη Ρωσία. Η “ευτυχής” συγκυρία της καθόδου στην Κύπρο του Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ το επόμενο διάστημα, όπως και η προγραμματισμένη για τον Μάιο επίσκεψη Αναστασιάδη στη Μόσχα, πρέπει να αποτελέσουν καταλύτη για εξισορρόπηση της ζυγαριάς, όσο δύσκολο και αν ακούγεται. Μπορεί η Μόσχα να διατηρεί θέσεις αρχών στο Κυπριακό, αλλά τα συμφέροντά της στην περιοχή δεν είναι εύκολα διαπραγματεύσιμα. Πολλώ δε μάλλον όταν βλέπει το μικρό νησί της Μεσογείου, φανερά πλέον, να προσδένεται στο άρμα των ΗΠΑ, του Ισραήλ και του ΝΑΤΟ.
Και κάπου εδώ κάποιοι, καθόλου τυχαία, επαναφέρουν στη σκέψη τους, τους τρεις γύρους αδειοδοτήσεων θαλάσσιων τεμαχίων στην Κυπριακή ΑΟΖ, κατά τη διάρκεια των οποίων “φώναζαν” ότι πρέπει να εμπλακούν και ρωσικοί κολοσσοί. Το ότι δεν έγινε – και οι δικαιολογίες που από τότε ακούστηκαν – είναι δεδομένο. Ωστόσο, τώρα βλέπουμε τα απόνερα εκείνης της εξέλιξης, που βάζει τη Ρωσία σε θέση αμυνομένου, αφού είναι σαφές πως η τακτική της Λευκωσίας και των συν αυτή είναι να “αποδεσμεύσουν” όσο μπορούν την Ε.Ε. από τη ρωσική εξάρτηση.
Λύνουν το θέμα «Ισάι»
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η Σημερινή, εντός των ημερών αναμένεται να σφραγιστεί από τη Νομική Υπηρεσία η πρόταση της Λευκωσίας προς το Ισραήλ για την επίλυση του (μη υπάρχοντος) θέματος με το κοίτασμα Ισάι που γειτνιάζει με το πιστοποιημένο κυπριακό κοίτασμα “Αφροδίτη”. Αυτό που πληροφορείται η εφημερίδα μας είναι ότι στην πρόσφατη επαφή Αναστασιάδη – Νετανιάχου στην Αθήνα, στο περιθώριο των υπογραφών για τον EastMed, οι ηγέτες των δύο χωρών – αναγνωρίζοντας, προφανώς, επείγουσες γεωπολιτικές αναγκαιότητες – έδειξαν αποφασιστικότητα να μην επιτρέψουν δημιουργία σκιών στις σχέσεις των δύο, με εκατέρωθεν, μάλιστα, εξηγήσεις.
Η εισήγηση της Λευκωσίας αφορά σε θέσπιση μηχανισμού επιβεβαίωσης σε πραγματικό χρόνο τού αν το κοίτασμα εκτείνεται και στην ισραηλινή πλευρά και αναλόγως ανακτήσεων να καταβάλει τη σχετική αποζημίωση στους κατόχους του κοιτάσματος Ισάι.
Σημειώνεται, και αυτό ίσως έχει τη μεγαλύτερη σημασία, σε περίπτωση οριστικής λύσης, ότι αυτήν τη στιγμή η διαφορά των δύο πλευρών είναι χαώδης.
Επιβεβαιωμένες πληροφορίες της εφημερίδας μας λένε πως η Λευκωσία θεωρεί ότι 0-2% του “Αφροδίτη” εκτείνεται στην ισραηλινή πλευρά, με τους κατόχους του Ισάι να εκτοξεύουν το ποσοστό στο 5-7%. Ανώδυνη λοιπόν υπερπήδηση του προβλήματος θα αποδείξει και τη βούληση των δύο χωρών να μην επιτρέψουν σε προβλήματα να σκιάσουν την αναγκαία γεωπολιτική συνεργασία.
Αναμένουν γαλλική αντίδραση
Στο μεταξύ και σε ό,τι αφορά τις δραματικές εξελίξεις στο οικόπεδο 8 της Κυπριακής ΑΟΖ, η Λευκωσία, μετά το “σοκ” των αποκαλύψεων ότι έδωσε στο πιάτο τα στοιχεία στην Τουρκία με τη δημοσιοποίηση της μελέτης της ΕΝΙ από το Τμήμα Περιβάλλοντος, προσπαθεί να διαχειριστεί τις εξελίξεις.
Τα εργαλεία που έχει στη φαρέτρα της προφανώς και δεν είναι πολλά και εξαρτάται απόλυτα από το πώς η Ε.Ε. θα υλοποιήσει την απόφαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων για επιτάχυνση της διαδικασίας θέσπισης της λίστας κυρώσεων κατά φυσικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που εμπλέκονται στις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις.
Από την άλλη, συγκεκριμένες πηγές επέμεναν ότι δεν πρέπει να θεωρούν κάποιοι ότι “το πράγμα πήρε την πορεία του”, υπογραμμίζοντας ότι έρχεται αντίδραση από τη Γαλλία. Μάλιστα, σε σχετικό ερώτημά μας, αν εννοούν την κάθοδο του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σαρλ Ντε Γκωλ», υπογράμμισαν ότι αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου, αλλά η αρχή, υποδεικνύοντάς μας πως αναμένονται ανακοινώσεις από το Παρίσι, τις οποίες γνωρίζει, αλλά δεν μπορεί να δημοσιοποιήσει η Λευκωσία.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει ευθέως να λεχθεί πως είναι τουλάχιστον παράξενο ότι η Γαλλία – ως προασπιστής των συμφερόντων της ΤΟΤΑΛ που κατέχει την άδεια με την ΕΝΙ για το οικόπεδο 8 – δεν έχει, μέχρι στιγμής, αντιδράσει επίσημα. “Οι κατ’ ιδίαν συζητήσεις του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμμανουέλ Μακρόν, στο Ισραήλ την περασμένη Τετάρτη, καθάρισαν το τοπίο”, επέμεινε η ίδια πηγή.