Η Ε.Ε. και το φάντασμα του Τσαμπερλεν!

Πανηγυρίζει η τουρκική «Hurriyet»: «Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία.

Από τον Μιχάλη Ψύλο
«δημοκρατία»
Οι πιέσεις Γαλλίας για κυρώσεις στην Άγκυρα δεν βρήκαν υποστήριξη από άλλα μέλη». Στο ίδιο μήκος κύματος και η «Sabah»: «Σε απόγνωση το Παρίσι, καθώς η Ε.Ε. έκλεισε την πόρτα στα μούτρα της Γαλλίας, που ζητούσε κυρώσεις. Ο ύπατος εκπρόσωπος της Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ε.Ε. Τζόζεπ Μπορέλ δήλωσε ότι η Ε.Ε. θα εργαστεί για να βρεθούν τρόποι μείωσης των εντάσεων και κατανόησης των προβληματικών θεμάτων». Όσο για την «Dunya»; «Το μήνυμα της Ε.Ε. είναι ότι θέλει βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία». Με αυτόν τον τρόπο εξέλαβε η Αγκυρα την απόφαση του συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την προκλητική κίνηση Ερντογάν να μετατρέψει σε τζαμί την Αγια-Σοφιά. Δεν τρέχει τίποτα, δηλαδή! «Her zamanki isler» – «Business as usual»…
Είναι συχνά επικίνδυνο να γίνονται ιστορικοί παραλληλισμοί, αλλά στην περίπτωση των συνεχών προκλήσεων και της επιθετικότητας της Αγκυρας σε όλα τα μέτωπα μια ιστορική υπενθύμιση είναι αναγκαία:
Σχεδόν 85 χρόνια πριν, στη δεκαετία του ᾿30, ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Νέβιλ Τσάμπερλεν εφήρμοσε τη λεγόμενη «πολιτική κατευνασμού» (appeasement policy), υιοθετώντας μια σειρά υποχωρήσεων έναντι της ναζιστικής Γερμανίας για να «ηρεμήσει» τον Χίτλερ, ώστε να μην ξεσπάσει πόλεμος. Στο πλαίσιο αυτό, ο Τσάμπερλεν πρωτοστάτησε στην υπογραφή της Συμφωνίας του Μονάχου, το 1938, με την οποία παραδόθηκε η τότε τσεχοσλοβακική Σουδητία στους ναζί για να αποφευχθεί γερμανική στρατιωτική επέμβαση. Να θυμίσουμε βέβαια ότι ο Χίτλερ, σε λιγότερο από 6 μήνες, παραβίασε τη συμφωνία και κατέλαβε ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία, βυθίζοντας την ανθρωπότητα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως ο ανόητος Τσάμπερλεν έδειχνε… περήφανος το κείμενο της Συμφωνίας του Μονάχου επιστρέφοντας στο Λονδίνο και έλεγε «Peace for our time» («Ειρήνη στην εποχή μας»), πιστεύοντας ότι με τις παραχωρήσεις θα ανέκοπτε τη ναζιστική θηριωδία και θα ενσωμάτωνε τη Γερμανία στο ευρωπαϊκό status, έτσι σήμερα η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρεί ότι με την πολιτική του «κατευνασμού» θα ηρεμήσει τον Ερντογάν.
Και, επειδή «η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα», όπως έλεγε ο Μαρξ, είναι η Γερμανία σήμερα (που έχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία της Ε.Ε.) η οποία, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας, δηλώνει πως «αναμένει τώρα θετικά σημάδια από την Τουρκία»… «Για αυτό χρειαζόμαστε έναν διάλογο με την Τουρκία» είπε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών.
Αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία ακολουθούν ανάλογη πολιτική «κατευνασμού» του Ερντογάν, ενισχύοντας -αν μη τι άλλο- τη μεγαλομανία του «σουλτάνου». Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τον Ερντογάν «τον νέο καλύτερό του φίλο». Όταν συναντήθηκαν πέρυσι τον Δεκέμβριο στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο μίλησαν για μπίζνες και όπλα, αν κρίνουμε από την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου ότι «οι δύο πρόεδροι συζήτησαν τη σημασία που έχουν η εκπλήρωση των δεσμεύσεων της Τουρκίας απέναντι στη συμμαχία, η περαιτέρω ενίσχυση του εμπορίου μέσω της αύξησης του διμερούς εμπορίου κατά 100 δισ. δολάρια, οι προκλήσεις στην περιφερειακή ασφάλεια και η ενεργειακή ασφάλεια».
Όσο για τον Πούτιν; Στην τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν επέστησε την προσοχή στη μεγάλη κοινωνική απήχηση την οποία προκάλεσε στη Ρωσία η απόφαση να αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας. Αντίδραση; Καμία! Οι μεγάλες δυνάμεις δεν θα χαλάσουν, φυσικά, τις καρδιές τους για την Αγια-Σοφιά! Όπως δεν… χαλάστηκαν όταν ο Ερντογάν, αξιοποιώντας το αποτυχημένο εναντίον του πραξικόπημα πριν από τέσσερα χρόνια, έκλεισε αντιπολιτευόμενες εφημερίδες, πήρε τον πλήρη έλεγχο της Δικαιοσύνης, φυλάκισε βουλευτές, δημοσιογράφους, διανοουμένους, εκδίωξε 160.000 δημοσίους υπαλλήλους και επιτάχυνε τη «δολοφονία της δημοκρατίας».
Στην πραγματικότητα, ειδικά οι Βρυξέλλες τα γνωρίζουν καλύτερα όλα αυτά από οποιονδήποτε άλλον. Ωστόσο, χάριν της συμφωνίας για τη μετανάστευση και άλλων οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων, η Ε.Ε. συνεχίζει να καθησυχάζει τον πρόεδρο Ερντογάν, εγκρίνοντας σιωπηρά την πολιτική του. Η appeasement policy όχι μόνο δεν λειτουργεί, αλλά είναι αδιανόητο να λένε οι Ευρωπαίοι ότι η Τουρκία εξακολουθεί να είναι υποψήφια χώρα της Ε.Ε., βοηθώντας έτσι τον Ερντογάν να εδραιώνει ένα ολοένα πιο αυταρχικό καθεστώς. Να, λοιπόν, γιατί ο Ερντογάν υπερηφανεύεται ότι στη νέα παγκόσμια τάξη, που υποτίθεται ότι θα εμφανιστεί μετά την πανδημία, η Τουρκία καλείται να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο. «Για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας αναδιάρθρωσης του κόσμου. Η Τουρκία έχει την ευκαιρία να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της διαδικασίας» είπε ο Τούρκος πρόεδρος σε πρόσφατη ομιλία του.Ο Ιμπραήμ Καραγκούλ, αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Yeni Safak», έγραψε πρόσφατα ότι το «τουρκικό θαύμα» είναι έτοιμο. Ποιο είναι αυτό;
«Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μια μεγάλη οικογένεια, απλωμένη σε τρεις ηπείρους. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή η οικογένεια διαλύθηκε, χωρίστηκε, υποδουλώθηκε (…). Ο Ερντογάν τώρα, όμως, άλλαξε την πορεία της Ιστορίας»! Ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί λοιπόν να ξαναγράψει την Ιστορία, ώστε να ταιριάζει με τα επεκτατικά του οράματα για την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τον εαυτό του φυσικά ως τον «σουλτάνο».
Πολλοί μπορεί να γελούν με τη μεγαλομανία και τις ψευδαισθήσεις μεγαλείου του Ερντογάν -όπως κάποτε γελούσαν με έναν Αυστριακό… δεκανέα-, αλλά ο ισχυρός άνδρας της γείτονος έχει πάρει τον ρόλο του πολύ σοβαρά, όπως δείχνουν οι στρατιωτικές επεμβάσεις του στη Συρία και τη Λιβύη, αλλά και οι απειλές του στην ανατολική Μεσόγειο. Ένα παράδειγμα; Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου απέρριψε χθες το ενδεχόμενο να υπογραφεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λιβύη, αν δεν επιστραφούν η Σύρτη και η βάση Αλ Τζούφρα στις δυνάμεις του φιλότουρκου πρωθυπουργού Σάρατζ, δηλαδή στην Τουρκία.
«Είναι καθήκον μας να προστατεύσουμε τους συγγενείς μας στη Λιβύη» δήλωσε ο Ερντογάν στις αρχές του χρόνου, προσθέτοντας ότι η Τουρκία είχε «βαθιές ιστορικές και κοινωνικές σχέσεις με τη Λιβύη». Τι θα τον εμποδίσει σε λίγο να μιλήσει και για τους υπόλοιπους «συγγενείς» του στη Θράκη και στα Βαλκάνια;
Ο Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε με αφορμή την εθνική γιορτή της Γαλλίας ότι «η περιοχή της Μεσογείου θα είναι η πρόκληση για τα επόμενα χρόνια, καθώς οι συνδυαζόμενοι παράγοντες της κρίσης είναι πολυάριθμοι, όπως αμφισβήτηση θαλάσσιων περιοχών, αντιπαραθέσεις μεταξύ παράκτιων χωρών, αποσταθεροποίηση της Λιβύης, μετανάστευση, διακινήσεις, πρόσβαση σε πόρους». Αλλά για την υπόλοιπη Ευρώπη; Πολιτική Τσάμπερλεν…