Εoρτάζοντες την 15ην του μηνός Απριλίου

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΡΗΣΚΗΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΗΣ επίσκοπος Αθηνών
ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ και ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ο Πρεσβύτερος και ΠΑΥΣΟΛΥΠΙΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΑΝΙΑΣ ο Ιερομάρτυρας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας (1750-1767 ή 1764)
Αναλυτικά
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΡΗΣΚΗΣ
Ή καταγωγή του ήταν από τα Μύρα της Λυκίας. Την εποχή εκείνη, ή Εκκλησία δεχόταν ανελέητα τα βέλη των ειδωλολατρών. Τότε ο Κρήσκης ήταν γέροντας, αρκετά μεγάλος στην ηλικία. Όμως, ή θερμή του πίστη και ή ακατανίκητη δίψα για ομολογία Χριστού, έδιναν φτερά νεότητας στο γέρικο κορμί του για αγώνα. Μια μέρα, και ενώ θυσίαζε μια ομάδα ειδωλολατρών, αυτός πήγε με κατάλληλο τρόπο ανάμεσα τους και προσπάθησε, παρά τις αντιδράσεις μερικών, να τους πείσει για την αλήθεια της χριστιανικής πίστης. Αυτό, βέβαια, το έμαθε ο έπαρχος και, αφού τον κάλεσε, του είπε να μη προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες, διότι βάζει σε κίνδυνο τον εαυτό του και είναι κρίμα να υποστεί μαρτυρικό θάνατο τώρα στα γεράματα του. ο γέροντας Κρήσκης κοίταξε τον έπαρχο με ήσυχο βλέμμα και του απάντησε: “Ή αλήθεια της ζωής του Χριστού αποδεικνύεται από τη ζωή και τους θριάμβους της Εκκλησίας. Επομένως, για μένα τα βασανιστήρια θα αποτελούν ηδονή και τρυφή, διότι οι χριστιανοί θεωρούν ευεργέτημα να αγωνιστούν και να πάθουν για το Χριστό”. Αμέσως, τότε, διατάχθηκε να τον βασανίσουν και έτσι μαρτυρικά παρέδωσε την ψυχή του στο Θεό.
Απολυτίκιο. Ήχος α’. της ερήμου πολίτης.
Τω της πίστεως ζήλω πτερωθείς την διάνοιαν, προς αθλητικός άριστείας άνδρικώς προσεχώρησας, και ώφθης του Σωτήρος κοινωνός, βασάνους υπέρ φύσιν ένεγκών δια τούτο έδοξάσθης παρά Θεού, Κρήσκη Θεομακάριστε. Δόξα τω δεδωκότι σοι ίσχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ίάματα.
Ο ΑΓΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΗΣ επίσκοπος Αθηνών
Απεβίωσε ειρηνικά.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ποιμήν ίερώτατος, και Ιεράρχης σοφός, της πόλεως γεγονός, των Αθηνών της κλεινής, Λεωνίδα μακάριε· όθεν ίερατεύσας, τω Σωτήρι οσίως, ήθλησας υπέρ φύσιν, και την πλάνην καθείλες. Και νυν Πάτερ ικέτευε, υπέρ των τιμώντων σε.
ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ και ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ
Ήταν και οι δύο από τη Ρώμη, ευγενείς και πλούσιες (επί Νέρωνος 54-68). Και ήταν από τις γυναίκες εκείνες, πού μέσα στη διαφθορά πού κατέκλυζε το λαό και τα ανώτερα στρώματα της κοσμοκράτειρας πόλης, διατηρούσαν σεμνά ήθη άξια των μεγάλων χρόνων της ρωμαϊκής ακμής. Σε τέτοιο ηθικό έδαφος, βλάστησε ο σπόρος του Ευαγγελίου. Και οι δύο δέχτηκαν την πίστη του Χρίστου, και με την αγαθοεργή διανομή των υπαρχόντων τους, έγιναν παρηγοριά και στήριγμα των χριστιανών της Ρώμης. Όταν ο Παύλος και ο Πέτρος, έπεσαν Ιερά σφάγια στον πρώτο διωγμό εναντίον των χριστιανών από το Νέρωνα, τότε ή Αναστασία και ή Βασίλισσα παρέλαβαν και έθαψαν τα τίμια λείψανα τους. Μετά από λίγο συνελήφθησαν. Κατηγορήθηκαν ότι ανήκουν σε ομάδα χριστιανών. Εκείνες, όχι μόνο δεν το αρνήθηκαν, αλλά και δήλωσαν ότι καυχώνται γι’ αυτό, και ευχήθηκαν, όλος ο κόσμος να γίνει άξιος της ζωής του Χριστού. Απειλές και βασανισμοί δεν ίσχυσαν να μεταβάλουν τη γνώμη τους. Και ενώ είχαν κόψει τα χέρια και τη γλώσσα τους, το φρόνημα τους παρέμεινε άπτωτο. Τελικά τις αποκεφάλισαν και έτσι αξιώθηκαν των λαμπρότερων μαρτυρικών στεφάνων.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ο Πρεσβύτερος και ΠΑΥΣΟΛΥΠΙΟΣ
Μαρτύρησαν δια ξίφους. Ή δε σύναξη τους τελείται στο γηροκομείο του Μελοβίου.
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΑΝΙΑΣ ο Ιερομάρτυρας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας (1750-1767 ή 1764)
Ήταν λόγιος κληρικός και ηγετική φυσιογνωμία της εποχής του. Χρημάτισε προηγουμένως αρχιεπίσκοπος Δημητσάνας (1747-1750), απέκτησε δε τεράστιο κύρος όχι μόνο ανάμεσα στους Έλληνες της Πελοποννήσου, αλλά και στους Τούρκους. Το 1762 ηγήθηκε αποστολής στην Κωνσταντινούπολη και πέτυχε τη ματαίωση της μετάθεσης του μετριοπαθούς μόρα-Βαλεσή Όσουμάν, τον όποιο οι Τούρκοι αγάδες της Πελοποννήσου προσπαθούσαν να διώξουν για τα φιλελληνικά του αισθήματα και γιατί στεκόταν εμπόδιο στις αυθαιρεσίες τους. Ανέλαβε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση και στον συντονισμό της εξεγέρσεως των Ελλήνων της Πελοποννήσου, πού είχε ζητήσει με ειδικούς απεσταλμένους ή Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας. Συνεργάστηκε με τους αρχιερείς της Πελοποννήσου, τους προκρίτους και τους οπλαρχηγούς για την οργάνωση των πρώτων πυρήνων της εξεγέρσεως. Ή προσπάθεια όμως αυτή απέτυχε, ο δε διάδοχος του Όσουμάν, ο Χαμζά πασάς, πληροφορήθηκε τις προετοιμασίες και τον αποκεφάλισε στον Μυστρά τό 1767. ο μαρτυρικός θάνατος του, πού ενέπνευσε το δημοτικό τραγούδι, υπήρξε μεγάλη συμφορά και θρηνήθηκε από τον λαό.