Μόνο ΕΔΩ θα τα διαβάσετε αυτά: Στον πόλεμο του πετρελαίου, το νερό γίνεται ταυτόχρονα απώλεια και όπλο…

Ενώ το πετρέλαιο της Λιβύης βρίσκεται στην καρδιά των τρίμηνων συγκρούσεων στην Τρίπολη και των χρόνιων παιχνιδιών εξουσίας πριν από αυτές, το νερό γίνεται μια πολύ μεγαλύτερη ανησυχία για τους ανθρώπους.

Οι διακοπές στο νερό είναι συχνές μετά από οκτώ χρόνια αναρχίας, από την απομάκρυνση του Μουαμάρ Καντάφι, αλλά μια ευρύτερη κρίση τώρα έρχεται στο προσκήνιο σε μια χώρα που αποτελείται κυρίως από άγονη έρημο και είναι διχασμένη μεταξύ ανταγωνιστικών διοικήσεων.
Στη δυτική Λιβύη, η εξεύρεση καθαρών υδάτων έχει καταστεί δυσχερής επειδή τόσο το ηλεκτρικό δίκτυο όσο και το σύστημα ελέγχου των υδάτων έχουν καταστραφεί από μια επίθεση δυνάμεων πιστών στον Khalifa Haftar στην Τρίπολη, όπου εδρεύει η κυβέρνηση που υποστηρίζουν τα Ηνωμένα Έθνη.
«Το πόσιμο νερό είναι καθημερινό ζήτημα για την οικογένειά μου», δήλωσε ο Ουσάμα Μοχάμεντ Ντόκαλι, ταμίας σε καφετέρια στην Τρίπολη, ο οποίος αγοράζει εμφιαλωμένο νερό όταν μπορεί και το παίρνει από μια φιλανθρωπική οργάνωση όταν τα χρήματά του εξαντληθούν. Άλλοι γεμίζουν μπουκάλια από πηγάδια και ελπίζουν για το καλύτερο.
Η λεηλασία και η αμέλεια έχουν καταστήσει την κατάσταση εύθραυστη και οι ένοπλες ομάδες έχουν εκμεταλλευτεί την αναταραχή. Τον Μάιο, ένοπλοι πιέζοντας τους αξιωματούχους για να απελευθερώσουν συγκεκριμένους κρατούμενους, ανάγκασαν τους εργάτες να διακόψουν τις προμήθειες νερού σε όλη την Τρίπολη για δύο ημέρες.
Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν όλες τις πλευρές ότι το νερό δεν πρέπει να γίνει όπλο πολέμου, αλλά το σύστημα ύδρευσης έχει ήδη υποστεί σοβαρή ζημιά στη δυτική Λιβύη όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα, σύμφωνα με αναθεωρημένες εκθέσεις της αρμόδιας για το νερό αρχής και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά.
Ακόμα και το τοπικό εμφιαλωμένο νερό σε μια χώρα που «κάθεται» στα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου της Αφρικής, έχει μολυνθεί.
Εάν η ζημιά δεν σταθεροποιηθεί, θα μπορούσε να υπάρξει «ξαφνικό, απροσδόκητό, ανεξέλεγκτο και απροετοίμαστο κλείσιμο του κύριου συστήματος αγωγών ύδρευσης», αναφέρει, σύμφωνα με το Reuters, η αρμόδια αρχή νερού σε μια παρουσίαση τον Μάρτιο σε διεθνείς οργανισμούς.
«Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές καθώς δεν υπάρχει βιώσιμο εναλλακτικό σύστημα ύδρευσης», ανέφερε.
Αυτή η προειδοποίηση για πιθανή κατάρρευση, που επαναλήφθηκε σε έκθεση της UNICEF τον ίδιο μήνα, είναι το πιο δραματικό σημάδι κατάρρευσης των κρατικών υπηρεσιών σε μία από τις πλουσιότερες χώρες της Βόρειας Αφρικής.
Θα έχει σοβαρές συνέπειες σε μια χώρα όπου την ανομία εκμεταλλεύονται και πάλι ισλαμιστές μαχητές, ένοπλες ομάδες και άνθρωποι που υπόσχονται να φυγαδεύσουν Αφρικανούς μετανάστες και πρόσφυγες στην Ευρώπη.
«Υπολογίζεται ότι 4 εκατομμύρια άνθρωποι θα στερηθούν την πρόσβαση σε ασφαλές νερό», δήλωσε ο εκπρόσωπος της UNICEF Λιβύης, Mostafa Omar, σε email, χαρακτηρίζοντας τις Χολερά, ηπατίτιδα Α και διάρροια, ένα σημαντικό δολοφόνο παιδιών, ως πιθανότερο αποτέλεσμα.
Οι κακές δημόσιες υπηρεσίες ήταν ένας από τους οδηγούς της εξέγερσης εναντίον του Καντάφι, αλλά ένα σύστημα αγωγών μήκους 4.000 χιλιομέτρων γνωστό ως Μεγάλος Κατασκευασμένος Ποταμός (MMRP) ήταν ένα παγκοσμίου κύρους έργο όταν χτίστηκε στη δεκαετία του ’80 .
Περίπου το 80% του πληθυσμού των έξι εκατομμυρίων που ζει κατά ή κοντά στη βόρεια ακτή της Μεσογείου και εξαρτάται από το γλυκό νερό που αντλείται μέσω των αγωγών του από τεράστιους υδροφόρους ορίζοντες στα νότια, όπου βρίσκονται και τα άφθονα αποθέματα πετρελαίου της Λιβύης.
Τα υπόγεια ύδατα στις παράκτιες περιοχές είναι αλμυρά και μολυσμένα από λύματα και περίπου το 80% των μονάδων αφαλάτωσης έχουν υποβαθμιστεί, λένε αξιωματούχοι και διπλωμάτες.
Οι σωλήνες προμηθεύουν τη Λιβύη με περισσότερο από το 70 τοις εκατό του φρέσκου νερού της και παραμένουν ζωτικής σημασίας επειδή τα εργοστάσια αφαλάτωσης είναι πολύπλοκα στην κατασκευή τους και ευάλωτα σε επιθέσεις, λένε αξιωματούχοι του οργανισμού παιδιών των Ηνωμένων Εθνών.
Οι άνθρωποι αποσυναρμολογούν τις κεφαλές για να πουλήσουν τον χαλκό και ιθαγενείς που ζουν στον παραμελημένο νότο, κλείνουν, ή καταστρέφουν τους σωλήνες για να πιέσουν τα αιτήματά τους σε αξιωματούχους στην πρωτεύουσα.
Ως αποτέλεσμα, 101 από τα 479 φρέατα στο δυτικό σύστημα αγωγών έχουν αποσυναρμολογηθεί, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο Αμπντουλάχ Ελ-Σουνί, επικεφαλής της αρμόδιας αρχής νερού στην Τρίπολη. Ερωτηθείς εάν θα μπορούσε να υπάρξει κρίση νερού, είπε ότι οι περικοπές ηλεκτρικού ρεύματος έχουν ήδη απειλήσει τις προμήθειες.
Δεδομένου ότι η κεντρική αίθουσα παρακολούθησης του συστήματος αγωγών για τη δυτική Λιβύη επλήγη στις αρχές Μαΐου, οι μηχανικοί δεν μπόρεσαν να υπολογίσουν την πίεση και τη ροή του νερού. Μια τυνησιακή εταιρεία συντήρησης που εργαζόταν στο σύστημα αποχώρησε λόγω των μαχών.
«Η ροή νερού στη Δυτική Λιβύη μειώθηκε από την κανονική ροή των 1,2 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων την ημέρα, σε περίπου 800.000 κυβικά μέτρα την ημέρα, λόγω σαμποτάζ και έλλειψης χρηματοδότησης και συντήρησης», ανέφερε ο Ελ-Σουνί.
Στη Λιβύη, η ζήτηση αυξήθηκε σε 7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, από 5,5 δισεκατομμύρια το 2011, καθώς αγρότες και άλλοι έσκαψαν πηγάδια ή άντλησαν αποθέματα, ανέφερε ο Σουνί. Μέχρι το 2025, η Λιβύη θα χρειαστεί 8 δισ. κ.μ.
Το σχέδιο της έκθεσης της UNICEF, το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, αναφέρει απαγωγές των εργαζομένων στην ύδρευση και λεηλασίες εξοπλισμού μεταξύ πολλών προβλημάτων.
Τον Μάιο, ένοπλοι πιέζοντας αξιωματούχους να απελευθερώσουν ένα σχετικό ους κρατούμενο, εξανάγκασαν τους εργάτες να διακόψουν τις προμήθειες σε όλη την Τρίπολη – μια βραχύβια διακοπή που οδήγησε τα Ηνωμένα Έθνη να προειδοποιήσουν όλες τις πλευρές ότι το νερό δεν πρέπει να γίνει όπλο πολέμου.
«Αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά και άμεσα, αυτές οι απειλές και ζημιές θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πλήρη αποτυχία του MMRP», ανέφερε.
Ο Σουνί είπε ότι η ποιότητα του νερού επηρεάστηκε από την έλλειψη επεξεργασίας λόγω έλλειψης πόρων για χημικά προϊόντα και εξοπλισμό και ορισμένοι αξιωματούχοι συμφωνούν με τους κατοίκους που λένε ότι το νερό στις βρύσες δεν είναι κατάλληλο για κατανάλωση.
‘Όλα τα νερά είναι μολυσμένα», δήλωσε ο Badr al-Din al-Najjar, επικεφαλής του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών, απαριθμώντας προβλήματα όπως επιβλαβή βακτήρια ή υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. «Δεν υπάρχει πόσιμο νερό, ειδικά από το κράτος».
Το πρόβλημα μεγεθυνόταν συνεχώς από την ανατροπή του Καντάφι και μετά, όταν οι αξιωματούχοι σταμάτησαν να επενδύουν σε εγκαταστάσεις που είχαν λεηλατηθεί, καταστραφεί ή τους επετράπη να υποβαθμιστούν στο χάος.
Η Λιβύη βρίσκεται πάνω στα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου της Αφρικής και αντλεί το μεγαλύτερο όγκο αργού από το 2013.
Ωστόσο, ο προϋπολογισμός των 34 δισεκατομμυρίων δολαρίων, χρησιμοποιείται κυρίως για την πληρωμή ένοπλων ομάδων, για υπερστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες και επιδοτήσεις καυσίμων, ή απλώς κλέβονται, λένε διπλωμάτες και παραδέχονται ορισμένοι αξιωματούχοι της Λιβύης. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι είναι αποφασισμένη να καταπολεμήσει τη διαφθορά και οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις της βοήθησαν.
Ο Χάφταρ, πρώην στρατιωτικός διοικητής της εποχής του Καντάφι, είναι σύμμαχος μιας παράλληλης διοίκησης που έχει προσλάβει χιλιάδες υπαλλήλους και μαχητές.
Στην Τρίπολη, η στηριζόμενη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση του πρωθυπουργού Fayez al-Serraj έφερε κάποια τάξη, αλλά ένοπλες ομάδες ανάγκασαν το κράτος να δώσει σε αυτούς και τους συνεργάτες τους θέσεις εργασίας ή συμβόλαια.
Ο Σουνί δήλωσε ότι η υποδομή ύδατος απαιτούσε 2 δις δισεκατομμύρια δηνάρια (1,4 δισεκατομμύρια δολάρια) επενδύσεων, αλλά η αρχή του πήρε πέρυσι 60 εκατομμύρια δηνάρια και τίποτα ακόμα φέτος εξαιτίας του πολέμου.
Ο Πρωθυπουργός Serraj δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη και τις βασικές υπηρεσίες της Λιβύης έπρεπε να διοχετευθεί για τον εξοπλισμό στρατευμάτων και την περιποίηση των τραυματιών.
Ενώ η αστάθεια από το 2011 έχει διαβρώσει το βιοτικό επίπεδο, με το ΑΕΠ κατά κεφαλή περίπου 7.235 δολαρίων, η Λιβύη εξακολουθεί να είναι μια ανώτερη μεσαία εισοδηματικά χώρα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Αλλά τώρα εξαρτάται από τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς για μια πληθώρα υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής δεξαμενών νερού για το ένα στα πέντε σχολεία χωρίς πόσιμο νερό.
«Η Λιβύη και η Τρίπολη ήταν χωρίς νερό για πολλές, πολλές ώρες για δύο μήνες … οπότε, πώς μπορούν τα παιδιά να πλυθούν;» δήλωσε ο Abdel-Rahman Ghandour, Ειδικός Εκπρόσωπος της Λιβύης στη UNICEF.
Ο οργανισμός διεξάγει επίσης βασικούς παιδικούς εμβολιασμούς και τα Ηνωμένα Έθνη και άλλοι διεθνείς οργανισμοί παρέχουν τροφή στους εκτοπισμένους και ακόμη και ιατρικά πακέτα στα κρατικά νοσοκομεία για τη θεραπεία αμάχων και μαχητών και στις δύο πλευρές της πρώτης γραμμής.
«Το σύστημα υγείας πρόκειται να καταρρεύσει», δήλωσε ο Najjar, επικεφαλής του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών.
Οι αρχές έχουν απαγορεύσει το κολύμπι στη Μεσόγειο μέσα και γύρω από την Τρίπολη, επειδή τα λύματα ρίχνονται αφιλτράριστα στη θάλασσα. Με τα σπίτια να στερούνται τον κλιματισμό από τις διακοπές ενέργειας, οι άνθρωποι στοιβάζονται στις παραλίες παρ ‘όλα αυτά.
Ulf Laessing, Ahmed Elumami
Reuters
Μετάφραση –απόδοση, επιμέλεια: Olympia.gr